ALAMAT

DUSUN MANGARAN DESA SUKAMAKMUR KECAMATAN AJUNG KABUPATEN JEMBER JAWA TIMUR

Senin, 18 Februari 2013

HUTBAH JUM'AT


فضـائل القرآن وتلاوته

الإمام أبو الفضل عبد الرحمن الرازي المقرئ

عمل مشترك لموقعي

موقع أم الكتاب و موقع نداء الإيمان


مقدمة الكتاب
قال الشيخ الإمام أبو الفضل عبد الرحمن بن أحمد بن الحسن الرازي المقرىء رحمة الله عليه‏:‏ وبعد فإن هذا كتاب ألفته في فضائل القرآن وتلاوته وخصائص تلاته وحملته‏.‏
وقد سماه الله بالقرآن والفرقان والعظيم والعزيز والحكيم والروح والكريم والنور والهدى والتذكرة والذكرى والرحمة والشفاء والكتاب المبين والذكر الحكيم والصراط المستقيم والحق اليقين والقصص الحق والموعظة الحسنة والآيات البينات والمتبينات والبيان والتبيان والبينة وحبل الله وصراط الله في غيرها من الأسماء العلية والصفات الجلية‏.‏


ونوه بذكر حملته من حفظته ورفع من شأنهم فقال عز من قائل‏:‏ ‏ «‏كُونوا رَبانيينَ بِما كُنتُم تُعلِمونَ الكِتابَ وَبِما كُنتم تَدرُسون‏» ‏ فالرباني أخص نسبة ينسب به العبد إلى مولاه من بعد النبوة ومعناه‏:‏ كونوا علماء حكماء بتعليمكم الكتاب ودرسكم إياه‏.‏
وجعلكم مغبوطين في الأنبياء والسالفة من الأمم قبل أن اظهروا ومحسودين في أهل الكتاب والمشركين ثم في الأمة بعد أن ظهروا واستظهروا‏.‏
وفوض إليهم الإمامة والإمارة وولاّ من عملوا علّموه في الدنيا والشفاعة في الآخرة‏.‏
وجعلهم خير الأمة وأفضلهم وخيارهم وأشرافهم‏.‏
واتخذهم أهلين من بين خلقه وخواص من بين عباده‏.‏
واستدرج النبوةن من بين جنوبهم من غير وحي إليهم‏.‏
وأخير بأنه عزوجل يأخذهم بما يأخذ به الأنبياء إلا الوحي‏.‏
وجعل حرمتهم على المؤمنين كحرمة أمهاتهم عليهم إحتراما ومبرة‏.‏
وآمنهم من أن تحرقهم النار أو يلجهوها إلا تحلة القسم كل ذلك بينه عز وجل في نص تنزيله وعلى لسان نبيه عليه الصلاة والسلام‏.‏
ومن وراء جميع ما ذكرته خص علماءهم بخلة مستخلصة لهم دون غيرهم من علماء الشريعة وهي ائتمام الأمة بهم في كتابه عن آخرها على اختلاف نحلها ومذاهبها من غير نزاع ولا مخالفة فاعظم بهن من فضائل وخصائص وأكرم وإن لم يحصل المرء المسلم إلا على مجرد حفظه دون تبطن في معناه أو منازلة لجميع موجبه ومقتضاه فإن رسول الله صلى الله عليه وسلم قد قال‏:‏ ‏ «‏لو جُعل القرآن في إهاب ثم ألقي في النار ما احترق‏» ‏ أي من علمه الله القرآن من المسلمين وحفظه إياه - لم تحرقه النار يوم القيامة إن أُلقي فيها بالذنوب كذلك قيل في معنى الخبر‏.‏
وقد قال أبو أمامة الباهلي رضي الله عنه‏:‏ اقروا القرآن ولا تغرنكم هذه المصاحف فإن الله لا يعذب بالنار قلبا وعى القرآن وأحرى لمن تنبه على تعظيم حرمات الله في نص التنزيل من الشعائر والمشاعر والمناسك والمسعى والمواقف - أن يتنبه لحرمة ما هو أعظم حرمة عند الله سبحانه منهن وهو المؤمن ثم لحرمة من اتخذه الله من بين المؤمنين أهلين من جملتهم وهم حملة كتابه ولولا ورود الشرع بها من لفظه لاستعظم إضمارها فكيف بإظهارها وإنما تنبيهي على ما جعل الله لأهليه من الحق والحرمة من بين خلقه لأنا قد بلينا في الموقف بقوم من نشئة لا يعبئون بكتاب الله ولا بحفظه فلا يعبأ الله بهم قاصرين عنه حاجزين مفترين غيرهم مزهدين فيه ملقبين حملته بالقراء على النبز والازدراء دون المدح والإطراء ما بين المترسمين بالعلم والمتوسمين بالنسك جل كلامهم‏:‏ أن حفظ القرآن يصلح للمعلمين والصبيان ولم يُقرأ عند المرضى وفي المقابر وأكثر فتياهم أنه يكفي من القرآن ما يسقط به الفرض بعدما علموا أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال عن الله عزوجل‏:‏ ‏ «‏من شغله القرآن عن ذكري ومسئلتي أعطيته أفضل ما أعطي السائلين‏» ‏‏.‏
وقال عليه الصلاة والسلام‏:‏ ‏ «‏أفضل العبادة القرآن‏» ‏‏.‏
ولما سئل عليه السلام عن أفضل الأعمال قال‏:‏ ‏ «‏عليك بالحال المرتحل‏» ‏ قيل‏:‏ وما الحال المرتحل قال‏:‏ ‏ «‏صاحب القرآن يضرب في أوله حتى يبلغ آخره ثم يضرب في آخره حتى يبلغ في أوله‏» ‏ ونحوها من الأخبار التي وردت وسأسوق قليلا منها مسندا ومبوبا يدل على كثير جاء في هذا المعنى وقد قال الله تعالى‏:‏ ‏ «‏ما يَوَد الَّذَينَ كَفَروا مِن أَهلِ الكِتابِ وَلا المُشرِكينَ أَن يُنَزَلَ عَلَيكُم مِن خَيرٍ مِن رَبِكُم وَاللَهُ يَختَصُ بِرَحَمَتِهِ مَن يَشاءُ‏» ‏ قيل‏:‏ معناه‏:‏ بحفظ القرآن أي ما حسدتكم اليهود والنصارى على شيء كحفظ القرآن وبحفاظ الأمة أنجز الله حسن موعوده من قوله تعالى‏:‏ ‏ «‏إِنَّا نَحنُ نَزَلنا الذِكرَ وَإِنَّا لَحافِظون‏» ‏‏.‏
وبحفظ وبحفظ القرآن وصفهم الله عز وجل بالعلم فقال‏:‏ ‏ «‏بَل هُوَ ءاياتٌ بَيناتٌ في صُدُورِ الَّذينَ أَوتُوا العِلمَ‏» ‏‏.‏
وقرر لهم حقيقة العلم وكذلك وجدهم موسى عليه السلام فقال‏:‏ يا رب إني أجد في التوارة أمة أناجيلهم في صدورهم يقرؤونه ظاهرا‏.‏
وكذلك أشعيا بن راموص فقال‏:‏ قربانهم دماؤهم وأناجيلهم في صدورهم‏.‏
وقد قال النبي عليه الصلاة والسلام‏:‏ ‏ «‏لا حسد إلا في اثنين‏:‏ رجل آتاه الله القرآن فهو يقوم به آناء الليل وآناء النهار‏» ‏‏.‏
وعن عيسى بن مريم عليه السلام أنه قال‏:‏ طوبى لمن قرأ القرآن ثم عمل به‏.‏
وعلى الحفظ والتحفظ كان الصدر الأول ومن بعدهم فربما قرأ الأكبر منهم على الأصغر منه سنا وسابقة فلم يكن الفقهاء منهم ولا المحدثون والوعاظ يتخلفون عن حفظ القرآن والاجتهاد على استظهاره ولا المقربون منهم عن العلم بما لم يسعهم جهله منه غير أنهم نسبوا إلى ما غلب عليهم من المعرفة بحروفه أو العلم بغيرها إلى أن خلفهم الخلف الذين مضى ذكرهم فاتهم في طراتهم وحداثتهم طلب حفظ القرآن وفي أوانه ولحقهم العجز والبلادة على سنهم من غير أن كان لهم أنس بتلاوة كتاب من ربهم ولا بلطيف خطابه وشريف عتابه فعوقبوا لحرمانه وإيثار الجدل والنطاح اللذين يؤديان إلى تفريق الأمة وتمقيت بعضهم إلى بعض وصار ذلك أروج لهم في مجالس الظلمة والمسلطين الفجرة فمضوا بذلك وأسند بجوابه والله زين لهم ذلك فقال عز وجل ‏ «‏كَذَلِكَ زَيَّنّا لِكُلِ أُمَّةٍ عَمَلَهُم‏» ‏ ومع ذلك فإنهم لا يدخلون حفرهم غلا تحسرا وتكمدا وتأسفا على ما فاتهم من بركة حفظ كتاب الله الكريم ولا يظهر ذلك عليهم إلا عند الطعن في السن أو الإشراف على الفوت أو التغرغر بالموت لكنهم في الحال يستنزرون حفظ القرآن ويزرون بأهله ويلقبونهم بما تقدم من النبز‏.‏
فأما من لم يتحل بالعلم بل ترسم بالنسك ثم أزرى بأهل القرآن ونبزهم بالقراء فإنه بربخ لا قيمة له فربما كان ذلك منه بلادة وعجزا أو تعديا وجهلا فليتق الله امرؤ بعد عجزه عمن حفظ كتاب الله ولا يفترن غيره فإنه لا يأمن أن يصير كمن كفر به وصد عنه وقد قال الله عزوجل في ذم قوم صدوا عنه وهجروه فقال عز من قائل إخبارا عنهم‏:‏ ‏ «‏لَقَد أَضَلَّني عِنِ الذِكرِ بَعدَ إِذ جاءَني‏» ‏ وقال تعالى‏:‏ ‏ «‏وَقالَ الرَّسولُ يارَبِّ إِنَّ قَومي اتَخَذوا هَذا ‏.‏‏.‏‏» ‏ ولا ينسين بعدما تعلمه أو شيئا منه فإن الله تعالى يقول‏:‏ ‏ «‏قالَ كَذَلِكَ أَتَتكَ ءَاياتُنا فَنَسَيتَها وَكَذَلِكَ اليَومَ تُنسى‏» ‏ فهذه الآي وإن كن على الخصوص للكفار فإن ظاهر تلاوتهن على العموم فمن رغب عن حفظ القرآن وزهد غيره فيه أو نسي بعدما تعلمه فكأنه أريد بما مضى وخوطب به على أنه قد وردت أخبار عن النبي صلى الله عليه وسلم في الوعيد والتوبيخ فيمن نسيه من المسلمين بعدما تعلمه فمن ذلك‏:‏ ما حدثني به والدي أبو العباس أحمد بن الحسن الرازي الحافظ نزيل مكة - رحمه الله بمكة حرسها الله - حدثنا أبو علي محمد بن أحمد الصواف نا يوسف بن يعقوب نا عمرو بن مرزوق نا شعبة عن يزيد بن أبي زياد عن عيسى بن لقيط عن رجل من أهل الشام‏:‏ عن سعد بن عبادة‏:‏ أن النبي صلى الله عليه وسلم قال‏:‏ ‏ «‏ما من رجل تعلم القرآن ثم نسيه إلا لقي الله أجذم‏» ‏‏.‏
وأخبرنا أبو القاسم جعفر بن عبد الله بن يعقوب بن فناكي العدل الروياني نزيل الري حدثنا أبو بكر محمد بن هارون الروياني الحافظ نا أبو الربعي السمتي ثنا أبو عوانة وضاح بن عبد الله ثنا عاصم بن أبي النجود عن أبي وائل‏:‏ عن عبد الله قال‏:‏ ما للمرء أو لأحدكم أن يقول‏:‏ نسيت آية كيت وكيت بل هو نسي وذكر الحديث‏.‏
وحدثنا أبو طاهر محمد بن محمد الزيادي الفقيه بنيسابور نا أبو عثمان عمرو بن عبد الله البصري الزاهد نا أبو أحمد محمد بن عبد الوهاب أنا أحمد بن أبي طيبة عن إبراهيم بن طهمان عن منصور عن أبي وائل‏:‏ عن عبد الله بن مسعود قال‏:‏ قال رسول الله صلى الله عليه وسلم‏:‏ ‏ «‏بئسما لأحدكم يقول‏:‏ نسيت آية كيت وكيت بل هو نُسي استذكروا القرأن فإنه أشد تفصيا من صدور الرجال من الناقة من عقلها‏» ‏‏.‏
وأخبرنا ابن فناكي نا الروياني نا محمد بن إسحاق نا عبد الله بن صالح قال‏:‏ حدثني موسى بن علي بن رباح عن أبيه‏:‏ عن عقبة بن عامر‏:‏ أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال‏:‏ ‏ «‏تعلموا كتاب الله وتعاهدوه وأفشوه وتغنوا به فوالذي نفسي بيده لهو أشد تفلتا من المخاض في العقل‏» ‏‏.‏
وأخبرني أبو الحسن محمد بن القاسم الأبرقوهي ثنا أبو بكر محمد بن إسحاق بن إبراهيم معبد البخاري ثنا مزيد بن عبد الله المصري ثنا حاجب بن سليمان المنبجي نا وكيع بن الجراح نا سفيان عن محمد بن المنكدر‏.‏
عن جابر بن عبد الله‏:‏ سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول‏:‏ ‏ «‏عرضت علي أجور أمتي حتى القذاة تخرجها من المسجد وعرضت علي ذنوب أمتي فلم أر ذنبا أعظم من آية أو سورة أوتيها ثم نسيها‏» ‏‏.‏
فصل‏:‏ فإن قال قائل‏:‏ هل تعين فرض حفظ جميع القرأن على أعيان جماعة المكلفين أم لا‏.‏
والجواب‏:‏ إنه لم يتوجه ذلك على كل واحد منهم فرضا وذلك لأن الله عز وجل أرءف بعباده من أن يكلفهم ما لا طاقة لعامتهم به وقدن قال رسول الله صلى الله عليه وسلم ‏ «‏بعثت بالحنيفية السهلة السمحة‏» ‏ فلو كلفوا على العموم لعجز الأكثر عنه لأن القرأن أعظم شانا وأمنع جانبا من أن يتأتى حفظه لكل إنسان أو يتسر بكل لسان أو ينطلق به أو يطيقه كل أحد أو يحيط به كل حفظ أو يحتمله كل سن ألا ترى أن الجزء الذي منه توجه فرضه على كل مكلف وهو الفاتحة في الأكثرةب وآيها أعتقد هو جزء من ثلاثة آلاف وثمانمائة وسبعين جزءا وكثير على عدد الكلم قد أعيا عامة الأمة تأدية على حد الواجب قديما وحديثا وتفاةتت بقراءته درجاتهم واختلفت على إقامته ألسنتهم وطباعهم وكثرت لتجويده على النحو المرضي رياضاتهم حتى أنه قد يتخلف كثير من الفضل عن إمامة الصلاة لقصورهم عنه إقامة على سواء الصواب بتقدم المفضولين عليهم فيها لإقامتهم إياه على حد الواجب أو أجود ممن أُخر عنها فإذا كان هذا دأبهم على حد الواجب أو أجود ممن أخر عنها فإذا كان هذا دأبهم مع الجزء اللطيف الذي كلفوا منه فكيف تراهم كانوا أن لو كلفوا جميعه على الأعيان مع عزته وصعوبته وكثرة متشابهه ومشكله واختلاف حركاته وسكونه ونقطه وإعجامه وقد قال الله عز وجل‏:‏ ‏ «‏وَلقَد يَسَرنا القُرءانَ لِلِذِكرِ فَهَل مِن مُدَّكِر‏» ‏ ‏ «‏فَإِنَّما يَسَّرناهُ بِلِسانِكَ لِتُبَشِّرَ بِهِ المُتَّقينَ وَتُنذِرَ بِهِ قَوماً لُّدّاً‏» ‏‏.‏
وكان مقاتل بن سليمبان يقول‏:‏ لولا أن الله تعالى يسره ما استطاع أحد أن يتكلم بكلام الرحمن‏.‏
لكن الله عز وجل وإن لم يكلفهم جميعه على الأعيان لما فيه من المشقة والإمتناع عن الأكثر فإنه عز وجل لم يحب من جميعهم إلا حفظه طواعية منهم أو الجد والاجتهاد فيه إلى تصرم الأجال وإبلاء العذر عند الله عز وجل للعجز بدليل ما تقدمنا به من الوعيد لمن نسي شيئا منه بعدما تعلمه إذ الوعيد من الله لم يرد إلا في ترك الفرائض أوف يما يجري مجريها ومن وجوه آُخر وسأذكر طرفا من ذلك على الوجز ما ينبه على ما وراءه فلعله قد يحث بعض المتوانين على إتقانه حفظا أو يحض المستهترين به على إحسانه لفظا أو يحمل المستظهرين إياه على الاستكثار منه تدبرا ودرسا أو يقصر من يزهد في حفظه غيرهس أو يفتر إما قصورا وإما جهلا‏.‏
فمنها‏:‏ ما لزم الأمة من الاقتداء برسول الله صلى الله عليه وسلم في جلي أمر الشرع وخفيه قولا وفعلا على الوجوبد أو الندب إلى أن يقوم دليل على أنه كان - عليه السلام - مخصوصا به من قوله أو فعله فلما وجدنا أن النبي صلى الله عليه وسلم كان حافظا بجميع ما نزل عليه من القرآن ومأمورا بقراءته حتى أنه - عليه السلام - من شدة تمسكه بحفظه كان يعرض على جبريل - عليهما السلام - في كل سنة مرة واحدة وفي السنة التي قبض فيها عرض عليه - عليهما السلام - مرتين وكان يعرض على أصحابه ويعرضون عليه ويعجل به ليستكثر منه لئلا ينسى ولحرصه عليه فنهي عنه بقوله تعالى‏:‏ ‏ «‏وَلا تَعجَل بِالقرءَانِ مِن قَبلِ أَن يُقضى إِليكَ وَحيُهُ‏» ‏ وبقوله عز وجل‏:‏ ‏ «‏لا تُحَرِك بِهٍِ لِسانَكَ لِتَعجَلَ بِهِ‏» ‏ وأمر بالترتيل وأمن مما كان يصده عن ذلك وهو خشية النسيان والتفلت منه بقوله تعالى‏:‏ ‏ «‏سُنُقرِئُكَ فَلا تَنسى‏» ‏ علمنا أن الأمة لزم حفظه مع الإمكان وجوبا إلا عن عذر بين وغلا فقد كان لهم في رسول الله أسوة حسنة استحبابا وندبا‏.‏
ومنها‏:‏ أن الله عز وجل دعا الخلق على العموم إلى الإعتصام بالقرآن والاتباع له وتدبره والتذكر به في نص التنزيل فقال عز من قائل‏:‏ ‏ «‏وَاعتَصِموا بِحَبلِ اللَهِ جَميعاً وَلا تَفَرَقوا‏» ‏ ومعناه‏:‏ التمسك بالقرآن والعمل بما فيه وبيان ذلك في قوله عليه السلام‏:‏ ‏ «‏إن هذا القرآن سببه طرفه بيد الله عز وجل وطرفه بأيديكم فتمسكوا به ما استطعتم‏» ‏‏
فقال سبحانه عز وجل‏:‏ ‏ «‏وَهَذا كِِتابٌ أَنزَلناهُ مُبارَكٌ فاتَّبِِعُوهُ لَعَلَكُم تُرحَمون‏» ‏ وقال تعالى‏:‏ ‏ «‏اِتَّبِعوا ما أُنزِلَ إِلَيكُم مِن رَّبِّكُم‏» ‏ وقال عز وجل‏:‏ ‏ «‏فَمَن اتَّبَعَ هُداىَ فَلاَ يَضِلُّ وَلا يَشقَى‏» ‏ أي‏:‏ فلا يضل في الدنيا عن طريق الحق ولا يشقى في الآخرة في النار وقال سبحانه‏:‏ ‏ «‏أََفَلا يَتَدَبَّرونَ القُراءَنَ وَلو كانَ مِن عِندِ غَيرِ اللَهِ لَوَجَدوا فيهِ اختِلافاً كَثَيراً‏» ‏ وقال جل جلاله‏:‏ ‏ «‏أَفَلاَ يَتَدَبَّرونَ القُرءانَ أَم عَلى قُلوبٍ أَقفالُها‏» ‏ فالاعتصام به ما مضى من التمسك بالقرآن واتباعه‏:‏ العمل بما فيه وتدبره‏:‏ التفكر فيما أريد به والتذكر‏:‏ الاتعاظ بما فيه فلما طولبو بما ذكرنا لزم حفظه على الأعيان إما وجوبا وإما ندبا إلا عن عجر ظاهر وذلك لأنّ المخاطبين به هم العرب الأمة الأمية والمنزل عليه هو النبي الأمي صلى الله عليه وسلم فدل على ان المراد به الحفظ لئلا ينسى ولحرصه عليه فنهي عنه بقوله تعالى‏:‏ ‏ «‏وَلا تَعجَل بِالقُرءانِ مِن قَبلِ أَن يُقضى إِليكَ وَحيُهُ‏» ‏ وبقوله عز وجل‏:‏ ‏ «‏لا تُحَرِّك بِهِ لِسانَكَ لِتَعجَلَ بِهِ‏» ‏ وأمر بالترتيل وأمن مما كان يصده عن ذلك وهو خشية النسيان والتفلت منه بقوله تعالى‏:‏ ‏ «‏سُنُقرئُكَ فَلا تَنسى‏» ‏ علمنا أن الأمة لزم حفظه مع الإمكان وجوبا إلا عن عذر بين وإلا فقد كان لهم في رسول الله أسوة حسنة استحبابا وندبا‏.‏
ومنها‏:‏ أن الله عز وجل دعا الخلق على العموم إلى الإعتصام بالقرآن والاتباع له وتدبره والتذكر به في نصل التنزيل فقال عز من قائل‏:‏ ‏ «‏وَاعتَصِموا بِحَبِلِ اللَهِ جَميعاً وَلبا تَفَرَّقوا‏» ‏ ومعناه‏:‏ التمسك بالقرآن والعمل بما فيه وبيان ذلك في قوله عليه السلام‏:‏ ‏ «‏إن هذا القرآن سبب طرفه بيد الله عز وجل وطرفه بأيديكم فتمسكوا به ما استطعتم‏» ‏‏
فقال سبحانه عز وجل‏:‏ ‏ «‏وَهَذا كِتابٌ أَنزَلنَاهُ مُبارَكٌ فاتَبِعُوهُ واتَّقوا لَعَلَّكُم تُرحَمَونَ‏» ‏ وقال تعالى‏:‏ ‏ «‏اِتَبِعوا ما أَُنزِلَ إِلَيكُم مِن رَّبِكُم‏» ‏ وقال عز وجل‏:‏ ‏ «‏فَمَنِ اِتَّبَعَ هُداىَ فَلا يَضِلُّ وَلا يَشقَى‏» ‏ أي‏:‏ فلا يضل في الدنيا عن طريق الحق ولا يشقى في الآخرة في النار وقال سبحانه‏:‏ ‏ «‏أَفَلا يَتَدَبَّرونَ القُرءانَ وَلَو كانَ مِن عِندِ غَيرِ الله لَوَجَدوا فيهِ اِختِلافاً كَثَيراً‏» ‏ وقال جل جلاله‏:‏ ‏ «‏أَفَلا يَتَدَبَّرونَ القُرءانَ أَم عَلى قُلوبٍ أَقفالُها‏» ‏‏.‏
فالاعتصام به ما مضى من التمسك بالقرآن واتباعه‏:‏ العمل بما فيه وتدبره‏:‏ التفكر فيما أُريد به والتذكر‏:‏ الاتعاظ بما فيه فلما طولبو بما ذكرنا لزم حفظه على الأعيان إما وجوبا وإما ندبا إلا عن عجز ظاهر وذلك لأن المخاطبين به هم العرب الأمة الأمية والمنزل عليه هو النبي الأمي صلى الله عليه وسلم فدل على أن المراد به الحفظ إذ الأمي إذا طولب باتباع ما لا يحفظه والاعتصام به وتدبره وتذكره وسيما ما طال من الكلام واختلف من الأحكام - فقد كلف ما لم يطقه فالله عز وجل أرأف بعباده من ذلك فليت من استظهر القرآن بنفسه ولم يكن أميا بل كتبه بخطه وتدبره مدة حياته وسمعه مدى عمره على الترداد من غيره وقف على ما كلف منه لأن جميعه لايحيط به أحد علما غير الله سبحانه ثم إن الأمي إذا خوطب بما لا طائل من الكلام واشتبه كثيره لفظا وحكما ولا هو ممن يكتب فيقيده بخطه ولا هو يحفظه - فالخطاب معه أضيع وما كان الله أنزله ليضع بل دعاهم ليعلم ما فيه ويعمل به وإن لم يكلف حفظ جميعه على الأعيان فشتان بين من حفظ بنفسه وجمعه في صدره وتدبره من قلبه وتلاه في كل أوان أزاده وعلى أي حال أحبه في النور والظلمة والهواء والماء وبين من عيمت بصيرته كما لا يتمكن من قراءته ولا التفكر فيه ولا التدبر المأمور به إلا في الرجوع إلى غيره فيه وانقطعت عليه سبل الاتباع والاتعاظ والتفكر والتدبر عند عدمه فإن قيل‏:‏ إن القرآن وإن خوطب به العرب ونزل بلسانهم - فقد لزم حكمه الثقلين كافة عربا وعجما فهل لزم العجم من حفظه على أي وجه كان من الوجوب أو الندب أو الاستحباب على الأعيان أو الكفاية كما لزم العرب‏.‏
فالجواب‏:‏ نعم وذلك لأنهم محمولون على حكمهم لقوله تعالى‏:‏ ‏ «‏وَكَذَلِكَ أَنزَلناهُ حُكماً عَرَبياً‏» ‏‏.‏
الآية وكذلك من فارق من العرب حكم الأميين لتعلمه الكتابة والاستنباط ومن سكن منهم الأمصار والأرياف - فإنهم في حكم العرب العاربة الأمية في حفظ القرآن وتحفظه لأن الحكم في ظهوره لعلة لا يزول بزوالها إلا على صفة ولم يسقط الوعيد جملة عمن تعلم شيئا منه ثم نسيه إلا عمن رحمه الله‏.‏
ومنها‏:‏ أن الله عز وجل لم ينزله جملة كغيره من الكتب بل نجوما متفرقة مترتلة ما بين الآية والآيتين والآيات والسورة والقصة في مدة زادت على عشرين سنة إلا ليتلقفوه حفظا ويستوي في تلقفه بهذه الصورة في هذه المدة الكليل والفطن والبليد والذكي والفارغ والمشغول والأمي وغير الأمي فيكون لمن بعدهم فيهم أسوة في نقل كتاب الله حفظا ولفظا قرنا بعد قرن وخلفا بعد سلف لئلا يجد التحريف أو التصحيف أو النقص أو اللحن أو اللحن أو سوء الآداء إليه أو إلى شيء من كلمه أو حروفه أو صفاتها سبيلا كما وجد إلى غيره من الكتب من حيث لم يحفظوه لما كان كل كتاب نزل جملة واحدة مكتوبا تنزيلا قال الله عز وجل‏:‏ ‏ «‏وَقالَ الَّذَينَ كَفَروا لَولا نُزلَ عَليهِ القُرءانُ جُملَةً واحِدَةً كَذَلِكَ‏» ‏‏.‏ الآية - أي‏:‏ كذلك أنزلناه على التفريق والترتيل‏:‏ ‏ «‏لِنُثَبِتَ بِهِ فُؤَادَكَ وَرَتَّلناهُ‏» ‏‏.‏
قيل‏:‏ معناه لنثبته في فؤادك والله أعلم‏.‏
ومنها‏:‏ ما ورد عن النبي صلى الله عليه وسلم في التنبيه على عظمة القرآن وفضله على غيره من الكلام وعلى شرف حملته وحفظته وقراءته والترغب في تلاوته وهذا موضع سياقته غير أني أتقدم عليه بسند ما تقدم من قراءة النبي صلى الله عليه وسلم وعرضه على غيره وعرض الصحابة - رضي الله عنهم - بعضهم على بعض وعطف على العمل بما فيه وأن لا يسع أحدا أن يتخلف عن حفظه أو تحفظه وتلاوته على الدوام إلا عن عذر ظاهر فطوبى لمن حفظه واستحكمه وأحسن تلاوته واتبعه وتدبره وعمل بما فيه وأخلص النية في ذلك والويل لمن هجره أو أعرض عنه أو تركه أو نسيته بعدما تعلمه أو فتر غيره عنه أوزهد في حفظه واستبدل به مزامير الشيطان وآثرها عليه وأكاذيب الشعراء وهجر السفهاء وتبين الحرم ومن كان بها صفة - نعوذ بالله منه ومنها - فقد حرم حظا عظيما وعرض للفتن نسأل الله العصمة والتوفيق وصلواته على نبيه محمد وآله‏.‏
وهذا باب في عرض رسول الله القرآن مشافهة نا عبد الله بن يوسف بن بامويه الأصفهاني بنيسابور نا إبراهيم بن عبدان الهمذاني بمكة نا مسبح بن حاتم العكلي نا هدبة بن خالد عن حماد بن سلمة عن ثابت عن أنس عن عائشة رضي الله عنها‏:‏ عن فاطمة رضوان الله عليها قالت‏:‏ قال لي رسول الله صلى الله عليه وسلم‏:‏ ‏ «‏يا فاطمة كان جبريل يأتيني في كل سنة مرة يعارضني بالقرآن وقد أتاني العام مرتين ولا أراني إلا أفارق الدنيا‏» ‏‏.‏

باب في عرضه عليه السلام في شهر رمضان خاصة

بـاب في عرضه عليه السلام في شهر رمضان خاصة
نا أبو طاهر الزيادي وأبو بكر أحمد بن الحسن القاضي قالا‏:‏ نا أبو علي محمد بن أحمد الميداني نا أبو عبد الله محمد بن يحيى الذهلي نا عثمان بن عمر نا يونس عن الزهري عن عبد الله بن عتبة‏.‏
عن ابن عباس‏:‏ أن رسول الله صلى الله عليه وسلم كان أجود الناس وأجود ما يكون في رمضان حين يلقاه جبريل وكان يلقاه كل ليلة في رمضان فيدارسه القرآن‏.‏ الحديث‏.‏
باب في عرض القرآن على النبي عليه الصلاة والسلام

باب في عرض القرآن على النبي عليه الصلاة والسلام
أخبرنا أبو القاسم ابن فناكي نا أبو بكر الروياني نا محمد بن بشار نا الحجاج بن المنهال نا حماد بن سلمة عن قتادة عن الحسن‏:‏ عن سمرة عن النبي صلى الله عليه وسلم قال‏:‏ ‏ «‏عرض علي القرآن ثلاث عرضات‏» ‏‏.‏
ح‏:‏ وأخبرنا ابن فناكي نا الروياني نا عبيد الله بن الحجاج بن المنهال عن أبيه الحديث‏.‏
قال حماد في هذا الحديث أو في غيره‏:‏ فيرى أن قراءتنا هي الأخير‏.‏
على أبي رحمة الله عليه كل سنة إن صح الحديث أخبرنا ابن فناكي نا الروياني نا عبد الله بن محمد نا حمدان بن المغيرة الهمذاني نا القاسم بن الحكم نا هارون بن كثير عن زيد بن أسلم عن أبيه عن أبي أمامة‏:‏ عن أبي بن كعب‏:‏ أن رسول الله صلى الله عليه وسلم عرض عليه القرآن في السنة التي مات فيها مرتين وقال‏:‏ ‏ «‏إن جبريل أمرني أن أقرأ عليك وهو يقرئك السلام وذكر الحديث بطوله‏» ‏‏.‏
باب في عرض القرآن على النبي عليه الصلاة والسلام

باب في عرض القرآن على النبي عليه الصلاة والسلام
أخبرنا أبو القاسم ابن فناكي نا أبو بكر الروياني نا محمد بن بشار نا الحجاج بن المنهال نا حماد بن سلمة عن قتادة عن الحسن‏:‏ عن سمرة عن النبي صلى الله عليه وسلم قال‏:‏ ‏ «‏عرض علي القرآن ثلاث عرضات‏» ‏‏.‏
ح‏:‏ وأخبرنا ابن فناكي نا الروياني نا عبيد الله بن الحجاج بن المنهال عن أبيه الحديث‏.‏

قال حماد في هذا الحديث أو في غيره‏:‏ فيرى أن قراءتنا هي الأخير‏.‏
على أبي رحمة الله عليه كل سنة إن صح الحديث أخبرنا ابن فناكي نا الروياني نا عبد الله بن محمد نا حمدان بن المغيرة الهمذاني نا القاسم بن الحكم نا هارون بن كثير عن زيد بن أسلم عن أبيه عن أبي أمامة‏:‏ عن أبي بن كعب‏:‏ أن رسول الله صلى الله عليه وسلم عرض عليه القرآن في السنة التي مات فيها مرتين وقال‏:‏ ‏ «‏إن جبريل أمرني أن أقرأ عليك وهو يقرئك السلام وذكر الحديث بطوله‏» ‏‏.‏
  باب في 
ذم من يريد بالقرآن ما عند الناس

باب في ذم من يريد بالقرآن ما عند الناس
أخبرني حمزة بن يوسف نا الرزاز نا الفريابي نا عبد الأعلى بن حماد نا وهيب بن خالد أن عمر بن الخطاب رضي الله عنه خطب الناس فقال‏:‏ أيها الناس إنما كنا نعرفكم إذ ينزل الوحي وإذ النبي صلى الله عليه وسلم بين أظهرنا وإذ ينبئنا الله من أخباركم وقد قبض النبي صلى الله عليه وسلم وإنه قد كان يخيل إلي أن ناسا يقرءون القرآن وهم يريدون الناس وما عندهم ألا فأريدوا الله جل ثناؤه بقراءتكم وأعمالكم فمن أظهر منكم خيرا ظننا به خيرا واحببناه عليه ومن أظهر منكم شرا ظننا به شرا وأبغضناه عليه سرائركم بينك وبين ربكم عز وجل‏.‏
وهذه أبواب فضائل القرآن وأهله وأحوالهم في قرآنهم‏

باب في فضل القرآن على غيره من الكلام

باب في فضل القرآن على غيره من الكلام
أخبرني أبو عبد الرحمن محمد بن الحسين السلمي وغيره قالوا‏:‏ نا محمد بن عبد الله بن محمد بن قريش نا الحسن بن سفيان نا الحسن بن حماد الوراق نا محمد بن الحسن بن أبي يزيد الهمداني نا عمرو بن قيس الملائي عن عطية العوفي‏:‏ عن ابي سعيد الخدري قال‏:‏ قال رسول الله صلى الله عليه وسلم‏:‏ ‏ «‏فضل كلام الله عز وجل على سائر الكلام كفضل الله على غيره‏» ‏‏.‏
وأخبرني السلمي ومحمد بن القاسم الفارسي قالا‏:‏ نا ابن قريش نا الحسن بن سفيان نا محمد بن حميد نا يونس بن واقد نا سعيد عن قتادة عن شهر بن حوشب‏:‏ عن أبي هريرة عن النبي صلى الله عليه وسلم قال‏:‏ ‏
«‏فضل القرآن على سائر الكلام كفضل الرحمن على غيره‏» ‏‏.‏
باب في أن القرآن أحب إلى الله من السموات والأرض ومن فيهن

باب في أن القرآن أحب إلى الله من السموات والأرض ومن فيهن
أخبرني أبو الحسن أحمد بن فارس بن زكريا الأديب بالري أن أبا الحسين أحمد بن محمد العوفي قال‏:‏ نا أبو العباس أحمد بن محمد الأصفهاني الحمال نا محمد بن عاصم نا أبو الهيثم خالد المدائني نا ليث بن سعد عن يحيى بن أيوب الغافقي عن واهب بن عبد الله المعافري‏:‏ عن عبد الله بن عمرو قال‏:‏ قال رسول الله صلى الله عليهوسلم‏:‏ ‏ «‏القرآن أحب إلى الله من السموات والأرض ومن فيهن‏» ‏‏.

باب في أن القرآن حبل الله

باب في أن القرآن حبل الله
أخبرنا أبو الحسن بن فراس بمكة نا أبو جعفر الديبلي نا سعيد بن عبد الرحمن المخزومي نا سفيان عن منصور وجامع عن أبي وائل‏:‏ عن ابن مسعود‏:‏ في قوله تعالى‏:‏ ‏ «‏وَاعتَصِموا بِحَبلِ اللَهِ‏» ‏ قال‏:‏ حبل الله‏:‏ القرآن‏

باب في أن القرآن مأدبة الله عز وجل

باب في أن القرآن مأدبة الله عز وجل
حدثني أبي أحمد بن الحسن رحمه الله بأصفهان نا أبو على محمد بن أحمد بن الصواف نا يوسف بن يعقوب نا محمد بن أبي بكر نا ابن عثمان الحنفي نا إبراهيم الهجري عن أبي الأحوص‏:‏ عن عبد الله عن النبي صلى الله عليه وسلم قال‏:‏ إن هذا القرآن مأدبة الله فتعلموا من مأدبته ما استطعتم إن هذا القرآن هو حبل الله هو النور الشافي وعصمة لمن تمسك به ونجاة لمن تبعه لا يعوج فيقوم ولا يزيغ فيُستعتب ولا تنقضي عجائبه ولا يخلق من كثرة الرد فاتلوه فإن الله تعالى يأجركم على تلاوته بكل حرف عشر حسنات أما إني لا أقول ‏ «‏ ألم ‏» ‏ و ‏ «‏ لام ‏» ‏ و ‏ «‏ ميم ‏»

باب في أن القرآن عصمة لمن تمسك به

باب في أن القرآن عصمة لمن تمسك به
أخبرنا القاضي أبو عمر الهاشمي بالبصرة نا علي بن إسحاق المادرائي نا محمد بن إسحاق عن عبد الله قال‏:‏ القرآن مأدبة الله فتعلموا من مأدبته ما استطعتم إن هذا القرآن حبل الله المتين والنور المبين والشفاء النافع عصمة لمن تمسك به ونجاة لمن تبعه لا يعوج فيقوم ولا يزيغ فيستعتب‏.‏
الحديث‏.‏
وأخبرنا أبو عمر نا علي نا الصغاني نا أبو بكر بن أبي شيبة نا أبو معاوية عن الهجري عن أبي الأحوص‏:‏ عن عبد الله قال‏:‏ قال رسول الله صلى الله عليه وسلم‏:‏ ‏ «‏إن هذا القرآن مأدبة الله‏» ‏ وذكر مثله‏.‏

باب في أنه سبب طرفه بيد الله عز وجل

باب في أنه سبب طرفه بيد الله عز وجل
أخبرني أبي بمكة نا محمد بن يزيد العدل نا الحسن بن سفيان نا ابن أبي شيبة نا أبو خالد الأحمر عن عبد الحميد بن جعفر عن المقبري‏:‏ عن أبي شريح الخزاعي قال‏:‏ خرج علينا رسول الله صلى الله عليه وسلم فقال‏:‏ ‏ «‏أبشروا وأبشروا أليس تشهدون أن لا إله إلا الله وأني رسول الله قالوا‏:‏ نعم قال‏:‏ فإن هذا القرآن سبب طرفه بيد الله وطرفه بأيديكم فتمسكوا به فإنكم لن تهلكوا ولن تضلوا بعده أبدا‏» ‏‏.‏
أنا أبو عبد الرحمن السلمي نا محمد بن يعقوب الأصم نا العباس بن الوليد أنا ابن شعيب أخبرني عبد القدوس بن حبيب أنه سمع الحسن‏:‏ يحدث عن سمرة بن جندب أنه قال‏:‏ أوصي رسول الله صلى الله عليه وسلم بعض أصحابه فقالك ‏ «‏أوصيكم بتقوى الله والقرآن فإنه نور الظلمة وهدى النهار فاتلوه على ما كان من جهد وفاقة‏» ‏ وذكر الحديث‏.‏
باب في أنه الصراط المستقيم

باب في أنه الصراط المستقيم
أنا حمزة بن يوسف بجرجان نا أبو الحسن الرزاز نا الفريابي نا أبو جعفر عبد الله بن محمد النفيلي نا محمد بن سلمة عن أبي سنان عن ابن مرة عن أبي البختري عن الحارث‏:‏ عن علي رضوان الله عليه قال‏:‏ قيل للنبي صلى الله عليه وسلم إن أمتك ستفتتن بعدك فسال رسول الله صلى الله عليه وسلم أو فسئل‏:‏ فما المخرج من ذلك قال‏:‏ ‏
xx‏كتاب الله عز وجل العزيز لا يأتيه الباطل من بين يديه ولا من خلفه تنزيل من حكيم حميد من ابتغى العلم في غيره أضله الله ومن ولي هذا الأمر من جبار فحكم بغيره قصمه الله وهو النور المبين والذكر الحكيم والصراط المستقيم فيه خبر ما قبلكم ونبأ ما بعدكم وحكم ما بينكم وهو الفصل ليس بالهزل وهو الذي سمعته الجن فلم تأباها أن قالوا‏:‏ ‏ «‏إِنّا سَمِعنا قُرءاناً عَجَباً يَهدي إِلى الرُّشدِ فَأَمَنّا بِهِ‏» ‏ لا يخلق على طول الرد ولا تنقضي عبره ولا تفنى عجائبه‏xx‏‏.‏
باب في أن أهل القرآن أهل الله

باب في أن أهل القرآن أهل الله
حدثني أبي رحمه الله نا أبو العباس محمد بن محمد بن ماسن الهروي نا أبو القاسم علي بن الحسن بن الحارث بن يحيى بن سليم بن غيلان المروزي نا محمد بن عبد الرحمن بن غزوان نا مالك بن أنس عن الزهري‏:‏ عن أنس أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال‏:‏ ‏ «‏إن لله أهلين من الناس قيل‏:‏ من هم يا رسول الله قال‏:‏ هم أهل القرآن فهم أهل الله وخاصته‏» ‏‏.‏
وحدثنيه حمزة بن يوسف نا ابن عدي نا الفضل بن حباب نا عبد الرحمن بن المبارك نا عبد الرحمن بن بديل بن ميسرة العقيلي عن أبيه عن أنس‏.‏

باب في أنهم خير الأمة

باب في أنهم خير الأمة
نا أبو علي الحسن بن عمر بن الصباغ المالكي بالإسكندرية سنة سبع وتسعين نا وجيه بن الحسن بن يوسف نا محمد بن إسماعيل الصايغ نا أحمد بن إسحاق الحضرمي نا عبد الواحد بن زياد نا عبد الرحمن بن إسحاق قال‏:‏ سمعت النعمان بن سعد يقول‏:‏ يعني عن علي رضي الله عنه قال‏:‏ قال رسول الله صلى الله عليه وسلم‏:‏ ‏ «‏خيركم من تعلم القرآن وعلمه‏» ‏‏.‏
نا أبو الحسن علي بن أحمد بن حفص المقرىء ببغداد نا أبو بكر الآجري نا أبو جعفر أحمد بن يحيى الحلواني نا فيض بن وثيق نا عبد الواحد بن زياد عن عبد الرحمن بن إسحاق عن النعمان بن سعد‏:‏ عن علي رضي الله عنه قال‏:‏ قال رسول الله صلى الله عليه وسلم‏:‏ ‏ «‏خيركم من تعلم القرآن وعلمه‏»‏‏.‏
عن علي رضي الله عنه قال‏:‏ قال رسول الله صلى الله عليه وسلم‏:‏ ‏ «‏خيركم من تعلم القرآن وعلمه‏» ‏‏.‏
قال أبو عبد الرحمن‏:‏ فذلك أقعدني مقعدي هذا‏.‏

باب في أنهم أفضل الأمة

باب في أنهم أفضل الأمة
أخبرنا عبد الله بن يوسف نا أبو سعيد بن الأعرابي نا عبد الرحمن بن محمد الحارثي نا يحيى بن سعيد القطان نا شعبة وسفيان قالا‏:‏ نا علقمة بن مرثد عن سعد بن عبيدة عن أبي عبد الرحمن السلمي‏:‏ عن عثمان رضي الله عنه عن النبي صلى الله عليه وسلم قال أحدهما‏:‏ خيركم وقال الآخر‏:‏ ‏ «‏أفضلكم من تعلم القرآن وعلمه‏» ‏‏.‏
وأخبرنا أبو عبد الرحمن السلمي نا عبد الله بن محمد الكعبي نا الحسن بن أحمد بن الليث الرازي نا نوح بن أنس نا الصباح بن محارب نا سفيان الثوري عن عطاء بن السائب عن أبي عبد الرحمن السلمي‏:‏ عن عثمان قال‏:‏ قال رسول الله صلى الله عليه وسلم‏:‏ ‏ «‏أفضلكم من تعلم القرآن وعلمه‏» ‏‏.‏
باب في أن خيركم من قرأ القرآن وأقرأه

باب في أن خيركم من قرأ القرآن وأقرأه
وأخبرني حمزة بن يوسف بجرجان نا ابن عدي نا علي بن إبراهيم بن الهيثم والنعمان بن هارون ومحمد بن أحمد بن هارون قالوا‏:‏ أنا أحمد بن الهيثم نا الوليد بن صالح نا إسرائيل عن عاصم عن أبي وائل

باب في أنهم خيار الأمة

باب في أنهم خيار الأمة
أنا حمزة بن يوسف نا ابن عدي نا محمد بن عبيد الله بن فضيل نا محمد بن مصفى نا معاوية بن حفص عن شريك عن عاصم عن أبي عبد الرحمن‏:‏ عن عثمان رضي الله عنه قال‏:‏ قال رسول الله صلى الله عليه وسلم‏:‏ ‏ «‏خياركم من تعلم القرآن وعلمه‏» ‏‏.‏

باب في أنهم أشراف الأمة

أنا القاضي أبو بكر عبد الله بن أحمد بن بندار العبسي بأستراباذ نا أبو أحمد محمد بن أحمد الغطريفي المنيعي نا أبو إبراهيم إسماعيل بن إبراهيم الترجماني نا سعد بن سعيد الجرجاني عن نهشل القرشي عن الضحاك‏:‏ عن ابن عباس قال‏:‏ قال رسول الله صلى الله عليه وسلم‏:‏ ‏ «‏أشراف أمتي
 حملة القرآن‏»

باب في أنهم يؤخذون بما يؤخذ به الأنبياء إلا الوحي

أنا علي بن أحمد المقرىء نا أبو بكر الآجري نا أبو عبد الله محمد بن أحمد السوانيطي نا مقدام بن داود المصري نا أسد بن موسى نا عبد الله بن وهبن عن الماضي بن محمد عن أبان‏:‏ عن أنس قال‏:‏ قال رسول الله صلى الله عليه وسلم‏:‏ ‏ «‏يؤتى بحملة القرآن يوم القيامة فيقول الله عز وجل‏:‏ أنتم وعاة كلامي آخذكم بما آخذ به الأنبياء إلا الوحي‏»

باب في أن من أوتي بعض القرآن فقد أوتي بعض النبوة

باب في أن من أوتي بعض القرآن فقد أوتي بعض النبوة
ومن أوتي القرآن كله فقد أوتي النبوة كلها أنا علي بن أحمد المقرىء نا أبو بكر الآجري نا أبو بكر عبد الله بن أبي داود نا أبو الطاهر أحمد بن عمرو أنا ابن وهب أخبرني مسلمة بن علي عن زيد بن واقد عن مكحول‏:‏ عن أبي أمامة الباهلي يرفعه قال‏:‏ ‏ «‏من قرأ ربع القرآن فقد أوتي ربع النوبة ومن قرأ ثلث القرآن فقد أوتي ثلث النبوة ومن قرأ ثلثي القرآن فقد أوتي ثلثي النبوة ومن قرأ القرآن قد أوتي النبوة غير أنه لا يوحى إليه‏» ‏‏.‏


Adang adang Rohmate Allah
Ngati ati, Klompok Sempalan !
Sholat Sakane Agama
  Haji Mabrur
Kwajibane Kawula
Amar Ma'ruf Nahi Munkar
Shidqul Qashdi
Shalat Jama’ah
 Thalabul Ilmi
Khutbah Tsaniyah













1Khutbah Wulan Dzul Qo'dah
1
Adang adang Rohmate Allah
السلام عليكم ورحمة الله وبركاته
الحمد لله , الحمد لله الذى أوجـد الكائنـات من ألأرض والسـمـاوات *    أحـمـده سـبحانـه وتـعـالى وأشـكره واسـتـغـفـره وأتـوب الـيـه من جمـيـع الـذنـوب  و الـخـطيئات * أشـهـد ان لا اله الا الله وحده لا شـريك له * شـهادة مـن قـال لـهـا   أنـال ثـوابـا وأجـورا مـن الـصـالحـات * واشـهد أن محمدا عبـده ورسـوله سَيِّد الْمَخْلُوْقَاتِ و الْكَائِنَاتِ * اللهـم صـل وسـلم على سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ صاحب الأيات والمـعجآزات *   صلاة تـنجينـا بهـا من جـمـيـع الأهـوال والأفـات*ِ وَعَلَى آلِهِ وَأَصْحَابِهِ وَمَنْ تَبِعَهُمْ بِإِحْسَانٍ إِلىَ آخِرِ الدُّهُوْرِ وَالسَّنَوَاتِ *  أمـابعـد فيـا أيها الأخـوان رحمكم الله , أوصــيكم واياي بتقـوى الله  *  وَقَدْ قَالَ اللهَ تَعَالَى فِي كِتَابِهِ الْكَرِيْم  ِ*   أَعُـوْذُ بِاللهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيْمِ  *بِسْـمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيْم *  يَآ أَيُّهَا الَّذِيْنَ آمَنُوْا اتَّقُوْا اللهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلاَ تَمُوْتُنَّ إِلاَّ وَأَنْتُمْ مُسْلِمُوْنَ

Para sederek Kaum Muslimin  ingkang Minulya
Mangga kita sesarengan nambahi taqwa kita dateng Allah, kanti estu estu tansah netepi  ta’at dateng sedaya perintah lan dawuh dawuhipun, saha nilar lan nebihi  sedaya awisanipun. Ampun ngantos kumawantun nilar kwajiban lan nglirwaaken dawuh dawuhipun Allah, lan ugi ampun ngantos nerjang palang awisan ipun Allah.wonten ing kawontenan kados menapa kemawon, tansah netepana taqwa lan thaat dateng Allah, supados kita tansah pikantuk rahmat lan kanugerahan, kebahagyaan gesang  saking ngarsa Dalem Allah Ta’ala, wiwit ing alam dunya punika ngantos dumugining akherat, Amiin.  Ringkesipun tansah nertepi iman lan taqwa, Inggih namung kanti sarana mekaten, kita bade manggihaken kawilujengan gesang dunya dumugining akhirat.
Para sederek Kaum Muslimin  ingkang Minulya,
Gilir gumantosing mangsa mboten kraos sampun ndumugekaken kita dateng satunggaling mangsa ingkang kalebet wulan mulya menggah ipun Allah, jalaran wulan punika kalebet Asyhurul hajj. Kados ingkang sinebat wonten dawuhipun Allah ;
الـحج أشـهـر مـعـلـومـات
“Hajji iku ing wulan wulan kang wis kinaweruhan”
Dawuh menika kersanipun bilih wulan ingkang kangge
nindaken ibadah haji punika sampun katentokaken dening Allah wonten tiga wulanipun, inggih punika Syawal, Dzul Qo’dah lan awal Dzul Hijjah dumugi dinten Arofah. Menika kawastanan bulan hajji tegesipun ibadah hajji namung saget katindakaken wonten ing wulan wulan menika. Pramila mangga kita mulyaaken wulan menika kanti amal ibadah sinaosa mbok bilih kita dereng saget nindakaken ibadah ingkang mila namung mligi saget katindakaken ing wulan wulan menika, inggih punika ibadah hajji. Ananging kita kedah tetep khurmat dateng wulan punika, malah wulan punika ugi kalebet Asyhurul hurum, kados dawuhipun Allah :
إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْرًا فِي كِتَابِ اللهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّمَوَاتِ وَاْلأَرْضَ مِنْهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ، ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ فَلاَ تَظْلِمُوا فِيهِنَّ أَنْفُسَكُمْ
“Sejatine wilangane wulan mungguhe Allah iku ana rolas wulan ang wis ditetepake ingdalem kitabe Allah ing dinane Allah nitahake bui lan langit, saka 12 wulan au ana patang wulan kang mulya (Dzul Qo’dah, Dzul Hijjah lan Muharram) kang mengono iku agama kang jejeg mula aja pada tumindak aniaya sira marang awak dewenira ing wulan wulan mau  ”.
Para sederek Kaum Muslimin  ingkang Minulya,
Pramila mangga kita samiya ngatahaken panyuwun ing wulan punika dateng ngarsa dalem Allah, langkung langkung panyuwunan pangapunten supados kita pikantuk rahmat lan pangapunten saking ngarsanipun Allah.  Kanti ngatah ngatahaken istighfar nyuwun pangapunten dateng Allah, sinaosa katah lan ageng dosa lepat kita dateng Allah kita mboten kenging putus asa kedah ngagengaken roja’ kita dateng rahmatipun Allah inggih namung panyuwunan pangapunten punika ingkang langkung trep kita kunjuk aken wonten ngarsanipun Allah. Agengipun dosa lepatipun kawula mboten sepintena kabanding rahmat lan maghfirah ipun Allah. Sepinten mawon ageng lan katahipun dosa kita. Dawuh dalem Kanjeng Nabi ngriwayataken saking ngarsanipun Allah :
قـال الله تـعـالى : يـاابـن أدم , انـك مـا دعـوتـى ورجـوتـنى غفـرت لـك مـاكان مـك ولا أبـالى , يـاابـن أدم لـو بـلـغت ذنـوك  عنان الـسـمـاء ثم اسـتـغـفر تني غفـرت لـك , يـاابـن أدم انـك لـو أتيـتـي بـقـراب الأرض خطابـا ثم أتـيـتنى لا تـشـرك بي شيـأ لأتـيـتـك بـقـرابـهـا مـغـفـرة .
Allah Ta’ala ngendika :
“He, tedak turun Adam , selagine sira nyuwun marang Ingsun lan ngarep arep rahmat Ingsun, mesti wae Ingsun paring pangapura marang dosa dosa ira ora perduli.  He anak putu Adam, kok umpama dosa ira iku nganti ngebaki awang awanging langit, nuli sira nyuwun pangapura marang Ingsun, Ingsun paring pangapura marang dosa dosa ira.
He anak putu Adam, kok umpama sira sowan ing ngarsa Ingsun kelawan nggawa kaluputan  sak kebake bumi, nuli sira  sowan ing ngarsa Ingsun kelawan tanpa nyekutokake ing Ingsun kelawan sawiji wiji,  mesti Ingsun bakal paring marang sira kelawan pangapura sak kebake bumi uga” (HR. At Turmudzi).
Ma’asyiral Muslmin Rahimakumullah ,
Minangka tiyang mukmin kita tentu tansah adang adang lan ngagengaken roja’, harapan  kita dateng rahmatipun Allah, jalaran inggih namung tiyang tiyang kafir mawon ingkang putus asa mboten wonten pangajeng ajengipun dateng rahmatipun Allah. Kados dawuhipun :
 ولا تـيـئـس مـن رحـمة الله  الا الـقـوم الـكا فـرون
“Ora putus harapan saka rahmate Allah kejaba wong wong kang pada kafir “
Pramila kanti dumuginipun wulan  punika mangga kita ngatahaken istighfar saha ngaturaken donga panyuwunan dateng Allah.
Mugi Mugi Allah maringana pitedah lan pitulung dateng kita saget nindakaken dawuh lan printahipun, nambahi tha’at lan ibadah kita ing wulan mulya punika , ugi tansah kaparingan rahmat lan maghfirah saking ngarsa dalem Allah Ta’ala.
بَارَكَ اللهُ لِي وَلَكُمْ فِي الْقُرْآنِ اْلكَرِيْمِ$ وَنَفَعَنِي وَإِيَّا كُمْ بِااْلآيَاتِ وَالذِّكْرِ الْحَكِيْمِ $إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيْم $قَالَ تَعَالَى وَهُوَ أَصْدَقُ الْقَائِلِيْنَ: أَعُوْذُباِللهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الَّرجِيْمِ$ بِسْمِ اللهِ الَّرحْمَنِ الَّرحِيْمِ$: إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلاَئِكَةُ أَلاَّ تَخَافُوا وَلاَ تَحْزَنُوا وَأَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِي كُنْتُمْ تُوعَدُونَ $وَ قُلْ رَبِّ اْغفِرْ وَارْحَمْ وَأَنْتَ خَيْرُ الرَّحِمِيْنَ$




2
Ngati ati, Klompok Sempalan !
السلام عليكم ورحمة الله وبركاته
الحمد لله الحمد لله  الذ ي هـدانـا لـطريـقـة أهـل الـســنـة والـجمـاعـة * والـذي وافـقـنـا بـأســبـاب الأنـقـيـاد والأســتـطاعـة * أشـهـد ان لأ اله الا الله وحده لا شـريك له, واشـهد أن محمدا عبـده ورسـوله تـنـجى قـائـلـهـا مـن أهـوال يـوم الـقـيــامـة الـقــارعــة *  بـالـمـغـفـرة والـرحمـة الـواســعـة * اللهـم صـل وسـلم على سـيد نــا محمـد صـاحـب الـوسـيـلـة والـدرجـة الـعــالـيـة الـرفـيــعـة * وعلى ألـه وأصــحـابه و الـذيـن يـدعـون الى سـبـيـل الـنـجـاة فى الـدنـيـا الى يـوم الـقـيـامـة الـواقــعة * أمـابعـد فيـا أيها الأخـوان رحمكم الله أوصــيكم واياي بتقـوىالله لعلكم تـفـلـحون *  وَقَدْ قَالَ اللهَ تَعَالَى فِي كِتَابِهِ الْكَرِيْمِ * واعــتـصـمـوا بـجبـل اللـه جمـيـعـا ولا تـفـرقـوا *
Para sederek Kaum Muslimin  ingkang Minulya
Mangga tansah sami netepi ajrih lan taqwa dateng Allah Ta’ala , kanti tansah nindakaken dawuh lan perintahipun Allah saha nilar lan nebihi sedaya awisanipun Allah , supados gesang kita tansah pikantuk kanugerahan saking ngarsa dalem Allah wiwitdunya ngantos akherat.Amiin. 
Allah sampun njanjekaken kanti dawuhipun :
وعـد اللـه الـذيـن أمـنــوا وعـمـلــوا الـصـالحــات لـهــم مـغـفــرة وأجـر عــظـيــم
lan pada nindakake amal shalih, tumrap wong wong mahu bakal oleh pangapura lan ganjaran kang agung saka ngarsane Allah““Allah wus paring janji marang wong wong kang pada iman (Al Maidah : 9).
Para sederek Kaum Muslimin  ingkang Minulya
Kita mangertosi ing mangsa akhir punika tiyang Islam ingkang werni werni golonganipun sami ngaken bilih golonganipun ingkang paling leres lan sahe. Malah mboten sekedik ingkang ngantos ngowah owahi kitab sucinipun Al Qur’an, kerana dianggep sampun mboten cocok malih kaliyan kawontenan sak menika, wonten ingkang  nolak lan ngingkari dateng hadits Nabi, wonten malih ingkang ngowahi rukun Islam, shalat mboten kedah gangsal wekdal,  malah wonten ingkang ngaken dados Nabi lan rosul, ngowahi shahadat, ngantos wonten ingkang ngaken malaikat Jibril ingkang ngasto wahyu, dangu dangu kongang wonten tiyang ingkang ngaku pengeran kados dene Fir’aun.
Pramila wigatos sanget tumrap kita sami mangertosi kanti ingkang sak estu, saha ngiyataken dateng aqidah lan keyakinan kita, ingkang pancen minangka pondasi tumrap anggen kita ngrungkebi agami Islam punika. Jalaran mila katah tiyang ingkang tata lahir syari’atipun sahe, nanging kasunyatan aqidahipun sanget ringkih, amergi mboten nate ngaos lan mangertosi ilmi lan kawruh babagan aqidah lan keimanan, ingkang minangka dasar lan pondasinipun agami Islam. Ibarat bangunan ingkang sae, katingalanipun indah, mewah lan megah, nanging menawi mboten dipun dasari kanti pondasi ingkang kiyat, tentu sanget ringkih.. Pramila mangga samiya purun nyinaoni ilmi agami babakan keimanan lan ketauhidan kita, supados iman kita kiyat lan rosa mboten gampil risak ambruk katerak bebaya  lan prahara   pengaruhing pagesangan.
Pramila prayogi iman punika tansah kita bangun lan kita enggalaken, amergi iman punika sanget cinging gampil  risak lan amoh kepara    kongang oncat lan lecek amergi pengaruh awon. Dawuh Nabi :
جـددوا ايـمـانـكم قـيـل كيف نجـدد ايـمـاننـا يـا رسـول الله قـال  : فـأكـثروا من قـول لاألـه الاالله     رواه أحمـد والحاكـم
“Pada nganyar nganyar na sira ing iman ira”,
Nabi lajeng dipun suwuni pirsa :
Kados pundi anggen kita ngenggalaken iman kita duh Rasulullah ?
Jawabipun Kanjeng Nabi : “Pada ngakehna sira ing wacan Laa ilaha illallah “. (HR.Ahmad lan Al Hakim).
Para sederek Kaum Muslimin  ingkang Minulya
Keyakinan ingkang mboten kanti dasar ilmi punika sanget rentan dateng pengaruh, gampil owah gingsir amergi kenging pengaruh. Mila prayogi sanget anak anak kita ugi kita modali ilmi aqoid , iman ingkang kiyat,  samiya dipun arahna ngaos aqoid kados ta aqidatul awam, ingkang sak menika saya langka dipun sinaoni dening para putra, ing mangka pengaruh kawontenan san saya pepak lan rosa, sanget bahaya tembe wingkingipun menawi anak anak kita ngadepi kawontenan banjiring pengaruh lan perkembangan pengetahuan, saha mobaling kebebasan pemikiran,  menawi tanpa kita modali pondasi aqidah ingkang kiyat, inggih aqidah Ahlus Sunnah wal Jama’ah, tentu kita bade getun keduwung tembe wingking. Mila Ngatos atos dateng para putra ing bab sesrawunganipun, menapa dene pendidikanipun. Ampun ngantos sembarang maringaken kesempatan dateng putra sami sinahu babagan agami saking golongan lan tiyang ingkang mboten gamblang silsilah perguruannipun, langkung langkung organisasi ingkang mbeta misi penyiaran kelompok enggal. Mila wajib tumrap  njagi   dateng awak kita, putra lan sedaya keluarga kita, ampun ngantos kejlomprong ing juranging kesesatan. Allah paring pepenget :
يـاأيـهـاالـذيـن أمـنـوا قـوا أنـفـسـكـم وأهـلـيكم نـارا, وقـودهـا الـنـاس والحجـارة
“He wong wong kang pada iman, jaganen awakmu lan keluargamu saka genining neraka, kang urub urube neraka iku watu lan manungsa“ (QS.At Tahrim : 6).
Para sederek Kaum Muslimin  ingkang Minulya,
Mbok bilih sampun dados kasunyatan menapa ingkang dipun prediksi dening Kanjeng Nabi bilih Umat Islam menika bade pecah belah dados pinten pinten golongan. Kados dawuhipun :
ســتـفـتـرق أمــتى عـلى ثــلاث وســبـعـيــن فــرقـة الـنــاجـيـة مـنـهــا واحـدة , والـبــاقـون هـلـكى , قـيــل : ومـن الـنــاجـيـة ؟ قــال : أهـل الـســنـة والجـمــاعـة , قـيــل : ومـا الـســنـة والجـمــاعـة ؟ قــال : مــا أنــا عـلــيـه وأصــحـا بــى  
 “Bakal pecah ummatku besok dadi 73 golongan, saka kabeh golongan mau kang slamet mung sak golongan, dene liyane kabeh cilaka,”.
Kanjeng Nabi disuwuni pirsa :
 Golongan ingkang wilujeng punika ingkang pundi ?
Dawuhipun Nabi : Ya iku Ahlus sunnah wal jama’ah.
Kanjeng Nabi disuwuni pirsa malih : Ahlussunnah wal jama’ah punika menapa ?  Nabi njawab :
 “Yaiku i’tiqad kang ingsun tetepi sartane para shabat ingsun”
Para sederek Kaum Muslimin  ingkang Minulya,
Pramila lajeng sedaya golongan ngaken bilih golonganipun minangka Ahlus sunnah wal Jama’ah. Mila ingkang wigatos tumrap kita mangga sami nindakaken tolabulilmi, langkung langkung ilmu aqaid, ingkang nyinaoni perkawis perkawis ingkang magayutan kaliyan iman kita. Supados iman kita saya kiyat lan kekah.
Mugi kita tansah pinaringana pangreksa, saking pengaruhing kahanan ingkang tansah ngancam dateng aqidah lan i’tikad kita, pinaringana pitedah wonten ing margi ingkang leres, kanti rahmat lan pitulungipun Allah Ta’ala.
بارَكَ اللهُ لِي وَلَكُمْ فِي الْقُرْآنِ الْكَرِيْمِ$ نَفَعَنِي  وَإِيَّا كُمْ بِااْلآيَاتِ وَالذِّكْرِ الْحَكِيْمِ$ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيْمِ
$  وَقُلْ رَبِّ اْغفِرْ وَارْحَمْ وَأَنْتَ خَيْرُ الرَّحِمِيْنَ$
3

Sholat Sakane Agama
السَّلاَمُ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَةُ  اللهِ وَبَرَكَاتُهْ
 الحمد لله الحــمد لله  الذ ي على العـرش اسـتـوى* إِنَّهُ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِيلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اهْتَدَى*أشـهـد أن لا اله الا الله وحده لا شـريـك له الـذي أوحى الى عـبــده مــاأوحـى* وأشـهد أن محمدا عبـده ورسـولــه المبعـوث الى ســبـيـل الـهــدى * لــيــنــجــو قـائــلــهــا فى الــدنــيــا الى الــعــقـبـى* اللهـم صـل وسـلم على ســــيد نــا محمـدالــمـصــطفى * وعلى ألـه وأصــحـابه ذوى الــفـضــل والــنـهى  *  أَمَّا بَعْدُ فَيَآأَيُّهَا الْحَاضِرُوْنَ الْكِرَامُ أُوْصِيْكُمْ وَنَفْسِي بِتَقْـوَى اللهِ * وَاْعلَمُوْا أَنَّ الصَّلاَةَ عِمَادُ الدِّيْنِ، فَمَنْ أَقَامَهَا فَقَدْ أَقَامَ الدِّيْنِ، وَمَنْ تَرَكَهَا فَقَدْ هَدَمَ الدِّيْنِ *  وَقَدْ قَالَ اللهَ تَعَالَى فِي كِتَابِهِ الْكَرِيْمِ *  أَعُـوْذُ بِاللهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيْمِ *  بِسْـمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيْمِ * إِنَّ الصَّلاَةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِيْنَ كِتَابًا مَوْقُوْتًا *
Para sederek jama'ah Jum'ah rahimakumullah,
Minangka purwakaning atur keparenga kula ngunjukaken puji lan syukur wonten ngarsa dalem Allah Ta’ala awit peparingipun rahmat lan kanugerahan kawilujengan dateng kita sedaya, sahingga ngantos dinten punika kita saget sesarengan makempal ing papan minulya punika,. Panyuwun kita mugi sedaya amal ibadah kita tinampi wonten ngarsa dalem Allah Ta’ala. Amin.
Sak lajengipun kula ngajak dateng awak kula lan panjenengan sedaya, mangga sami kita tingkataken taqwa lan ajrih kita dumateng Allah, kanti ngestokaken dawuh dawuhipun, lan nebihi sedaya awisanipun, Inggih kanti taqwa dumateng Allah punika kita bade kaparingan rahmat lan kawilujengan  gesang  saking ngarsa Dalem Allah Ta’ala, wiwit gesang ing alam dunya punika ngantos mbenjang dumugining akherat, Amiin.  Jalaran inggih namung kanti iman lan taqwa punika kita sedaya bade manggih kawilujengan , Allah sampun njanjekaken kanti dawuhipun :
ونــجـيــنـا الــذيــن أمــنـو ا وكانــوا يــتـقــون
“Lan Ingsun nyelametake marang wong wong kang pada iman lan wong kang pada  tansah netepi taqwa”.(QS. Fushshilat: !8).
Para sederek kaum muslimin rahimakumullah……
Sampun sesarengan kita maklumi bilih kwajiban tumrap kita tumanduk ing ngarsanipun Allah Ta’ala ingkang asifat harian lan mboten saget tinilar babar pindah inggih punika kwajiban shalat gangsal wekdal.
Pramila kita tansah ngupaya lan mbudi daya amrih  tumandang ibadah shalat tansah dipun  tingkataken, kanti tansah nyinaoni ilminipun saha tata cara shalat ingkang langkung sae. Jalaran mboten sekedik antawis kita ingkang nindakaken shalat, nanging mboten kanti mangertosi ilmi ilminipun, syarat rukunnipun, makruh lan sunatipun lan ugi batalipun shalat. Tumindakipun namung sarana apalan lan kulinan, nanging tuntunan lan piwucalipun shalat mboten dipun mangertosi. Eman sanget tuwas kangelan wusananipun mboten keleresan, shalat kita menika mila tansah perlu dipun dandosi. Sinten mawon tiyangipun tetep perlu ningkataken kwalitas ibadah shalatipun. Menapa tiyang menawi sampun lawas anggenipun nindak aken shalat mesti shalatipun sampun sae ? Mboten. Malah kadang kadang nyatanipun langkung mboten kantenan tumandangipun. Amergi shalat mboten sekedar apal waosan saha gerakanipun, nanging kados pundi sagetipun nggaota lan manah saget manunggal kumadep, kumawula dateng ngarsanipun Allah. Ampun ngantos badanipun tumandang shalat, ruku’ sujud, lisanipun ndremimil maos lafadlipun waosan shalat, nanging manahipun suwung mboten  nderek shalat, utawi malah kluyuran kesah ngetutaken pengangen angenipun. Sahingga katingalipun tiyang shalat, nanging piyambakipun supe menawi nembe shalat. Bab menika Allah maringaken pepenget :
فَوَيْلٌ لِلْمُصَلِّينَ * الَّذِينَ هُمْ عَنْ صَلاتِهِمْ سَاهُونَ *
“Saktemene neraka wail iku kanggo wongkang pada shalat, yaiku wong kang pada lali karo shalate” ( QS.Al Ma’un :  4-5 ).

Manah sageta dipun kencang ampun wonten pundi pundi, kanti angen angen dateng makna lafadlipun shalat ingkang dipun waos. Menawi shalat saget katindakaken kanti sahe, tentu bade mbeta hikmah lan faedah ingkang katah, Mekaten ugi shalat menawi kanti sahe lan rajin kita tindak aken saben dintenipun Insya Allah dosa lepat kita inggih tansah pinaringan pangapura dening Allah Ta’ala.
Mila kangge nggayuh kasampurnanipun ibadah shalat kita, sanget wigatos nyinaoni kanti ngaos, dateng sukaraos lafal ingkang sak lebetipun shalat kita waos, jalaran shalat   minangka sakanipun agami  . Kanjeng Nabi paring dawuh :
الصَّلاَة عِمَادُ الدِّيْنِ، فَمَنْ أَقَامَهَا فَقَدْ أَقَامَ الدِّيْنِ، وَمَنْ تَرَكَهَا فَقَدْ هَدَمَ الدِّيْنِ
“Shalat iku minangka cagake agama, sapa wonge njejekake shalat, mangka ateges njejekake agama, Lan sapa wonge tinggal shalat ateges wong iku ngrubuhake agama” (HR. Muslim).
Para sederek kaum muslimin rahimakumullah……
Shalat ingkang dados inti lan pokokipun agami Islam mila
mboten kenging dipun sepelekaken, kedah tansah kita jagi lan kita reksa, syukur saget katindakaken kanti jama’ah, amergi langkung enteng tanggung jawab kita, ugi ganjaran ingkang cetha kita mangertosi dipun tikel tikelaken dening Allah. Mugi kita kalebetna kawula ingkang tansah nuhoni kwajiban shalat kanti ajeg lan jejeg, pikantuk ridlanipun Allah Ta’ala.
بَارَكَ اللهُ لِي وَلَكُمْ فِي الْقُرْآنِ الْكَرِيْمِ* وَنَفَعَنِي
 وَإِيَّا كُمْ بِااْلآيَاتِ وَالذِّكْرِ الْحَكِيْمِ* إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيْمِ *  قَالَ تَعَالَى وَهُوَ أَصْدَقُ اْلقائِلِيْنَ* أَعُـوْذُ بِاللهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيْمِ* بِسْـمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيْمِ* إِنَّي انا الله لا الــه الا أنــا فــا عــبــدني و أقم الـصـلـوة لـذكـري *
       وَقُلْ رَبِّ اْغفِرْ وَارْحَمْ وَأَنْتَ خَيْرُ الرَّحِمِيْنَ*

4
                                         
  Haji Mabrur
السَّلاَمُ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَةُ  اللهِ وَبَرَكَاتُهْ
اَلْحَمْدُ ِللهِ  اَلْحَمْدُ ِللهِ  الَّذِي جعل الحج الى بيته الحـرام  من أركان َاْلإِسْـلاَمِ* أَشْهَـدُ أَنْ لآ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيْكَ لَهُ   المـلـك الـقــدوس الســلام * وَأَشْـهَدُ أنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُوْلُهُ صــاحـب المــقـام وخـاطب الأمم *  أَللَّهُمَّ صَلِّ وَسَلِّمْ وَبَارِكْ عَلَى سَـيِّدِنَا مُحَمَّدٍ مِصْبَاحِ الظَّلاَمِ * صَلاَةً تَشْفِيْنَابِهَا مِنَ الدَّآءِ وَاْلأَسْـقَامِ* وَعَلَى آلِهِ وَأَصْحَابِهِ وَمَنْ تَبِعَهُمْ بِإِحْسَانِ إِلَى يَوْمِ الزِّحَامِ* أَمَّا بَعْـدُ فَيَا عِبَادَ اللهِ أُوْصِيْكُمْ وَإِيَّايَ بِتَقْـوَى اللهِ خَالِقِ اْلأَنَامِ* تَدْخُلُوْا جَنَّةَ رَبِّكُمْ بِالسَّـلاَمِ* فَقَدْ قَالَ تَعَالَى فِي كِتَابِهِ الْكَرِيْمِ  : أَعُوْذُبِاللهِ مِنَ الشًّيْطَانِ الرَّجِيْمِ *   بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيْمِ   *وَلِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلاً وَمَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ

 Para sederek Kaum Muslimin ingkang minulya,
Mangga tansah samiya netepi taqwa lan ta’at dateng ngarsa Dalem Allah kanti ambudi daya amrih saget nindakaken sedaya dawuh lan printahipun, saha nilar lan nebihi sedaya awisanipun, sarana tansah angrungkebi Iman lan Islam ing saklebetipun gesang punika, ngantos pejah netepana Iman lan Islam sahingga pungkasan kita pinaringan khusnul khatimah.
Kados dawuhipun Allah :
يَاأَيُّهاَ الَّذِينَ ءَامَنُوا اتَّقُوا اللهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلاَ تَمُوتُنَّ إِلاَّ وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ

“He wong wong kang pada iman, Pada wediya sira kabeh
ing Gusti Allah kelawan sak nyatane wedi ing Gusti Allah, lan aja mati temenan sira kabeh kejaba sira kabeh minangka wong Islam” .(QS. Ali Imran  102).
Para sederek Kaum Muslimin ingkang minulya,
Wekdal punika kita wonten ing sak lebetipun wulan mulya inggih wulan ingkang sinebat wulan haji, wancinipun para umat Islam ingkang nindakaken ibadah haji sami njungkung tumandang nindakaken amalipun haji lan umrah. Sebab ibadah haji punika saget katindakaken inggih wonten ing wekdal wekdal ingkang sampun katemtokaken dening Allah, kados dawuhipun :
الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَعْلُومَاتٌ فَمَنْ فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ فَلا رَفَثَ وَلا فُسُوقَ وَلا جِدَالَ فِي الْحَجِّ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ يَعْلَمْهُ اللَّهُ وَتَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَيْرَ الزَّادِ التَّقْوَى وَاتَّقُونِ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ
“Hajji iku ing wulan wulan kang wis kinaweruhan, sing sapa wonge wus netepake haji ing wulan wulan mau, mangka ora kena guneman  kang ala, nglakoni penggawean kang ala, lan ora kena pepadon ing sak jerone nglakoni haji, Apa wae kebecikan kang dilakoni Allah mesti  mirsani, Lan pada nggawea sangu sira, Sak becik becike sangu iku taqwa, Mula pada wedia sira marang Ingsun Allah. He wong kang pada nduweni akal pikiran”
 (QS.Al Baqarah :197 )
Wedal ingkang kangge nindakaken ibadah haji punika wonten ing wulan tiga, inggih punika Syawal, Dzul Qo’dah lan awal Dzul Hijjah dumugi dinten Arofah. Menika kawastanan bulan hajji tegesipun ibadah hajji namung saget katindakaken wonten ing wulan wulan menika.
Para sederek Kaum Muslimin ingkang minulya,
Ibadah haji punika ibadah badaniyah, maliyah lan qolbiyah, ibadah ingkang kedah ngginakaken tenaga fisik, harta benda lan manah  ingkang ikhlas wening lan sabar. Shingga tiyang ingkang nindakaken ibadah haji punika prasasat sampun nglilakaken samudayanipun ingkang dipun miliki, mila sak mestinipun menawi Allah paring piwales ingkang pol polan kangge tiyang ingkang nindakaken ibadah haji ingkang mabrur. Mboten wonten ganjaran ingkang nglangkungi mulyanipun haji mabrur inggih punika swarga. Dawuh dalem Kanjeng Nabi :
وَعَنْ جَابِرٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ  عَنْ رَسُوْلِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ  قَالَ: َالْحَجُّ الْمَبْرُوْرُ لَيْسَ لَهُ جَزَاءٌ اِلاَّ الِجَنَّةَ. قَالُوْا : يَا رَسُوْلُ اللهِ, مَا بِرُّ الْحَجِّ؟ قَالَ: اِطْعَامُ الطَّعَامِ , وَاِفْشَاءُ السَّلاَمِ خَرَجَهُ اْلأِمَامُ أَحْمَدُ  
Hadits dipun Riwayataken saking sahabat  Jabir saking Rasulullah Sallallahu ‘alaihi wa sallam, panjenenganipun dawuh  :
Hajji mabrur ora ona piwlese kejaba  suarga”
Para shahabat sami tanglet : Duh Rasulullah, menapa  kemabruran hajji punika  ?
Rasulullah njawab: Seneng aweh pangan lan  nyebarake salam. (HR.Imam Ahmad).
Para sederek Kaum Muslimin ingkang minulya,
Semantena kita ingkang wonten ing nggriya, ampun ngantos ketilaran sageta ngalap kanugerahanipun Allah kanti nindakaken amal shalih wonten ing wulan punika. Katah cara lan amal ingkang saget kita tindakaken ing dinten lan wulan ingkang mulya punika. Kanti ngatahaken ibadah, maos maos kalimahipun Allah, saha nindakaken shiyam sunnah , kados dawuh dalem kanjeng Nabi  :
فــأكـثــروا  فـيـهــن  مـن الــتـهــلــيــل  والـتــكـبـيــر وذكـر اللـه  وان صـيــام يــوم  مــنـهـا يـعــدل بـصــيــام ســنـة  والــعـمــل  فـيـهــن يـضــاعـف بـســبـعمـائـة ضــعـف
“ Mula pada ngakeh akehna sira kabeh ing dina kuwi kanti maca tahlil, takbir lan dzikir marang Allah, dene pasa sedina ing dina kuwi bisa mbanding pasa setahun, lan ngamal bagus ing dina kuwi ditikelake ganjarane 700 tikelan”. ( HR. Al Baihaqi ).
Semanten agunging kautamen nindakaken ibadah ing dinten kasebat. Langkung langkung shiyam dinten ‘Arofah saget kagem nebusi kalepatan kalih tahun, junjungan kita Kanjeng Nabi Muhammad SAW. nate paring dawuh :
يـكـفــر الـســنـة  الـمــا ضــيـة والــبـاقــيــة
“Pasa dina ‘Arofah iku bisa nebusi setahun sing kepungkur lan setahun kang bakal teka” (HR. Muslim).
Para sederek Kaum Muslimin ingkang minulya,
Dumugi wancinipun para jama’ah haji mangke wangsul kempal alih kaliyan kita ampun ngantos kita lirwakaken kita samiya nyuwun pandonga dateng para tamunipun Allah ingkang nembe kundur, jalaran donganipun haji ingkang nembe kundur punika ijabah. Mekaten ugi haji punika saget nyafa’ati dateng tiyang ingkang dipun dunga’aken, mila ampun ngantos katilaran ngalap dunganipun para haji ingkang nembe kundur, Dawuhipun Kanjeng Nabi :
مــن جــاء حــاجـا يــريــد وجـه اللــه غــفــر لــه مـا تــقــدم مـن ذنــبـه ومــا تـأخــر وشــفــع فـيــمــن دعــا لــه
Sing sapa wonge teka saka haji, kang olehe haji kerana murih ridlane Allah, mangka wong iku diapura dosane lan bisa nyafa’ati marang wong kang di dungakake”
Mugi mugi sederek kita ingkang sami nindakaken ibadah haji sami wilujeng ngantos kundur pinaringan hajji mabrur. Amiin.
Lan ugi kita kaparingana rahmat lan pitulunipun Allah, saget enggal sumusul nindakaken kwajiban   kanti mergi gampil,. Ziarah Baitullah nindakaken haji lan umrah  Amiin.
جَعَلَنَا اللهُ وَإِيَّاكُمْ مِنَ اْلفَائِزِيْنَ اْلآمِنِيْنَ  *  وَأَدْخَلَنَا وَإِيَّاكُمْ فِى زُمْرَةِ عِبَادِهِ الصَّالِحِيْنَ  *  وَقُلْ رَبِّ اغْفِرْ وَارْحَمْ وَأَنْتَ خَيْرُ الرَّاحِمِيْنَ *



Kwajibane Kawula
السلام عليكم ورحمة الله وبركاته
الْحَمْدُ ِللهِ الْحَمْدُ ِللهِ الَّذِيْ  أرســل رســلـه بـالــبـراهـيـن والـبـيــنـات   *  وأظـهـر رســالـتـهم بـالـنـصــرة والـمـعـجـزات   *   أَشْهَدُ أَنْ لآ إِلهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيْكَ لَهُ رَبُّ الـخـلائـق والـكائـنـات  * وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُوْلُهُ مـتـم ألأخـلاق الـكـريـمــة واْلـمـروأتِ  *  اَللَّهُمَّ صَلِّ وَسَلِّــمْ عَلَى سَِـيّـدِناَ محَُمَّدِ النَّبِيِّ اْلأُمِّيَّ عـددأنـواع الـمخـلـوقـات   *   وَعَلَى آلِهِ وَأَصْحَابِهِ وَمَنْ تَبِعَهُمْ بِإِحْسَانٍ إِلىَ آخِرِ الـسـنـيـن  والـســاعـات  * أَمَّا بَعْدُ، فَيَا أَيُّهَا اْلحَاضِرُونَ اْلكِرَامُ أُوْصِيْكُمْ وَنَفْسِى بِتَقْوَى اللهُ وَطَاعَتِهِ فَقَدْ فَازَ اْلمُتَّقُوْنَ *   قَالَ اللهُ تَعَالىَ: أَعُوْذُبِ اللهِ مِنَ الشَّـــيْطَانِ الرَّجِيْمِ  *   يَآ أَيُّهَــا الَّذِيْنَ آمَنــُوْا اتَّـقُــوْا اللهَ حَقَّ تُقَــاتِهِ وَلاَ تَمُوْتُـنَّ إِلاَّ وَأَنْتُمْ مُسْــلِمُوْنَ *

Para sederek jama'ah Jum'ah rahimakumullah,
Minangka purwakaning atur keparenga kula ngakjak dateng awak kula lan panjenengan sedaya, mangga sami kita tingkataken taqwa lan ajrih kita dumateng Allah, kanti ngestokaken dawuh dawuhipun , lan nebihi sedaya awisanipun, Inggih namung kanti taqwa dumateng Allah punika kita bade kaparingan pitedah saget mbentenaken perkawis ingkang sae lan awon, leres lan lepat, hak lan batil, halal lan haram mekaten ugi kita bade pikantuk pangapunten kalepatan kita saking ngarsa dalem Allah Ta'ala. . Kados dawuhipun :
يــَآ أَيُّهَــا الَّذِيْنَ آمَنــُوْا ان تتَّـقُــوْا اللهَ  يـجـعــل  لــكـم فـرقــانـا ويـكـفـر عـنـكم سـيـأتـكم ويـغـفـر لـكم ذنـوبـكم
“He wong kang pada iman menawa sira kabeh pada taqwa marang Allah, mangka Allah Ta'ala bakal maringi furqan tegese pituduh kanggo sira kabeh kang sira kabeh banjur bisa mbedakake antarane perkara kang ala lan becik, bener lan luput, lan Allah bakal nglebur ngamal ala ira kabeh lan uga ngapura dosa dosa ira kabeh ” (QS.Al Anfal : 29).

Bapak-bapak, lan para sederek jama'ah Jum'ah rahimakumullah
Kita tentu sampun uninga bilih sak estunipun taat dateng Allah kanti nindakaken sedaya perintahipun Allah, saha nilar lan nebihi awisanipun Allah punika kangge kesahenan kita piyambak, Kosok wangsulipun nilar lan nglirwakaken dawuhipun Allah saha nerjang awisan lan nerak wewaleripun Allah punika dados sumbering karisakkan lan kasengsaraning gesang kita,wiwit dunya ngantos dumugining akhirat.
Bab menika Allah sampun paring pepenget dateng kita kanti dawuhipun :
ومــن أعــرض عــن ذكـرى  فـان لــه مــعـيــشــة ضــنـكا ونـحـشــره يـوم الــقــيــامــة  أعــمـى
"Sapa wonge mengo sangka eling Ingsun, mesti bakal nemahi panguripan kang rupeg, lan bakan Ingsun giring wong kuwi besuk dina qiyamat kanti kahanan wuta"
 ( QS.Thaha : 124 )
Dawuh menika minangka pangemut tumrap kita ampun ngantos kita nglirwakaken dawuhipun Allah saha ampun ngantos kumawantun nerjang awisanipun Allah. Pagesangan kita bade nemahi samsara dunya ngantos dumugining akhirat.
Mboten wonten sarana kangge nggayuh kabegjaning gesang punika kejawi namung nderek dateng pranatan lan tuntunan syari'at agaminipun Gusti Allah, mekaten ugi mboten wonten margi kangge nggayuh kawilujengan lan kalis saking bebaya kejawi namung kanti sarana nyaket lan taqarrub dateng ngarsa dalem Allah Ta'ala . Dene margi lan sarana taqarrub dateng Allah punika katah sanget cara ingkang saget kita tempuh, ananging ingkang langkung utami lan prayogi kita tindakken tentu kanti nuhoni dateng kwajiban lan ibadah fardlu langkung rumiyin. Ampun ngantos ingkang fardlu dipun lirwakaken, ingkang dawah sunnat malah dipun tengenaken. Kados wekdal kapengker shalat tarowih sewulan muput dipun ayahi, shalat fardlu gangsal wekdalipun malah alasan prei. Shalat riyaya nganti dinggo sulaya, nanging shalat fardlu limang wektu malah ora tahu. Pramila ibadah sunnat utami dipun tindakaken nanging ibadah fardlu kedah dipun rumiyinaken. Rasulullah sampun paring dawuh ing hadits Qudsi :
ومــا تــقــرب الي عــبــدي بـشــيـىء أحــب الـي مــن أداء مــا افــتـرضــيـتـه عــلــيــه
"Ora tumindak ngibadah keparek kawulaningsun marang Ingsun kelawan sawijining penggawe ibadah kang luwih Ingsun tresnani katimbang ngelakoni perkara kang Ingsun wajibake tumrap deweke" ( HS.Al Bukhari ).

Bapak-bapak, jama'ah Jum'ah rahimakumullah
Ibadah fardlu ingkang dipun tindakaken saget minangka sarana taqarrub kita dateng Allah tentu menawi sampun netepi tata cara ingkang leres menggah tuntunan syari'at, kanti netepi syarat lan rukun saha katindak aken kanti ikhlash murih karidlanipun Allah. Ampun ngantos tumindak ibadah nanging kecampuran niyat lan tujuan sanes, amergi namung bade ngrisakaken dateng ibadah kita. Allah dawuh ing Al Qur'an  :
ومـا أمــروا الا لــيــعــبـدوا اللـه مــخــلـصــيـن لــه الــديــن
"Lan manungsa iku ora di perintah kejaba supaya ngibadah marang Allah kelawan murniake agama kerana Allah" (QS.Al Bayyinah : 5).
Pramila mangga samu kawis tuminndak ibadah kita kaniyatana ingkang ikhlas kangge nggayuh karidlanipun Allah, sahingga wusananipun cinaket wonten ngarsanipun Allah. Lajeng menawi cinaket kaliyan Allah tentu kita manggih kabekjaning gesang dunya lan akhirat, ugi kalebet kekasih menggahipun Allah Ta'ala; Kados dawuhipun :
لـهـم الـبـشرى فى الحيـاة الـدنـيـا وفى الأخـرة
“…........., tumerape wong wong mau oleh kebungahan urip ana ing dunya lan ing akhirate”. (QS. Yunus 64).
Mugi kita kalebetna kawula ingkang tansah nuhoni kwajiban kumawula dateng Allah kanti istiqamah wusananipun pikantuk ridlanipun Allah Ta’ala.
بَارَكَ اللهُ لِي وَلَكُمْ فِي الْقُرْآنِ الْكَرِيْمِ$ وَنَفَعَنِي وَإِيَّا كُمْ بِااْلآيَاتِ وَالذِّكْرِ الْحَكِيْمِ$ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيْمِ ، وَقَدْ قَالَ اللهَ تَعَالَى فِي كِتَابِهِ الْكَرِيْمِ: أَعُـوْذُ بِاللهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيْمِ، بِسْـمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيْمِ: إِنَّ الصَّلاَةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِيْنَ كِتَابًا مَوْقُوْتًا$ وَقُلْ رَبِّ اْغفِرْ وَارْحَمْ وَأَنْتَ خَيْرُ الرَّحِمِيْنَ$












2

Amar Ma'ruf Nahi Munkar
السلام عليكم ورحمة الله وبركاته
الحمد لله , الحمد لله الذى خـلق الأرض فـراشـا والسـمـاء بنـاء والشـمس سـراجـا والـقمـر مـنيـرا *  أشـهـد ان لا اله الا الله وحده لا شـريك له الـذي  أرسـل رسـوله بشـيرا ونذيرا  * واشـهد أن محمدا عبـده ورسـوله أرفـع البـرية قدرا *   شـهادة مـن قـال لـهـا فـرحـمـه مـن الـخـطيئات  مـغـفـورا * وتـقـبـلـه مـن الـصـالحـات وأنـالـه ثـوابـا وأجـورا * اللهـم صـل وسـلم علىمـن يـحـب الـفقـراء والـمسـاكـيـن ورحـم الـيـتـامى وأطفـالا وصـغيـرا * سـيد نامحمـد  صـلى اللـه عـلـيـه وسـلـم رسـولا ومبـشـرا ونـذيـرا *   صلاة تـنجينـا بهـا من جـمـيـع الأهـوال والأفـات بـاطـنـا وظـهـيـرا *  وعلى ألـه وأصــحابه ومن تبعهم مـا تـعـاقـبت الأوقـات والـسـاعـات لـيلا ونـهـارا * أمـابعـد فيـا عبـادالله أوصــيكم وايـاي بتقـوى الله  فَقَدْ فَازَ اْلمُتَّقُوْنَ *
Para sederek Kaum Muslimin  ingkang Minulya
Mangga kita sesarengan nambahi taqwa kita dateng Allah, kanti estu estu tansah netepi  taat dateng sedaya perintah lan dawuh dawuhipun, saha nilar lan nebihi  sedaya awisanipun. Ampun ngantos kumawantun nilar kwajiban lan nglirwaaken dawuh dawuhipun Allah, lan ugi ampun ngantos nerjang palang awisan ipun Allah.wonten ing kawontenan kados menapa kemawon, tansah netepana taqwa lan thaat dateng Allah, supados kita tansah pikantuk rahmat lan kanugerahan, kebahagyaan gesang  saking ngarsa Dalem Allah Ta’ala, wiwit ing alam dunya punika ngantos dumugining akherat, Amiin.  Ringkesipun tansah nertepi iman lan taqwa, Inggih namung kanti sarana mekaten, kita bade manggihaken kawilujengan gesang.
Para sederek Kaum Muslimin  ingkang Minulya,
Perkawis ingkang sekelangkung wigatos wonten ing tuntunaning agami kita, nanging katah dipun lirwakaken dining umumipun kita, amergi rumaos mboten wewenangipun, inggih punika amar ma'ruf nahi mungkar. Amergi kaprahipun kita nganggep bilih kangge nindakaken bab menika sampun wonten petugasipun. Ing mangka kita sak estunipun anggadahi kwajiban nindak aken amar ma'ruf nahi mungkar punika, menawi kita kepengin nggayuh kabekjan, Allah paring dawuh :
ولــتـكن مـنكـم أمــة يـــدعــون الى الــخـيـر ويـأمــرون بـالــمــعـروف ويـنــهـون عــن المــنـكـر , وأولــئــك هــم الــمــفـلـحــون
"Lan becik anaha sangka sira kabeh sak golongan kang kang ajak ajak marang kabecikan, lan perintah nglakoni penggawe apik lan nyegah sangka penggawe mungkar, ya wong wong kang kaya mengkono iku wongkang merkoleh kabekjan"
Pancen nindakaken dawuh menika mila mboten enteng, menawi sekedar ajak ajak nindakaken kesaenan tasih langkung gampil, sebab tiyang menika dipun ajak tumindak sae sinaosa mboten sanggup, nanging mboten nuwuhaken mankelipun tiyang wau. Nanging elik elik pendamel awon punika mila langkung awrat, amergi tiyang ingkang tumindak awon menika menawi dipun elikaken, langkung langkung menawi dipun cegah lan dipun alang alangi saget nesu lan muring muring , minggahipun ngantos mengsahi, lan kadang kala mboten nggega ning malah saya ndadra awonipun. Sinaosa awrat, kedah kita upayaaken amrih nahi mungkar saget ngimbangi dateng amar m'aruf ipun, Mila kasunyatan kita saget mirsani bilih katah tiyang remen nindakaken amal sae, nanging tumindak awonipun inggih tetep dipun lampahi. Menika jalaran katah tiyang ngraos ewet elik elik tiyang sanes tumindak awon, utawi ajrih ngadepi resiko dipun mengsahi dening tiyang ingkang dipun elikaken wau. Sinten mawon estunipun kedah nindakaken dawuh menika, miturut kemampuan lan kongangipun, dateng kemungkaran kedah ingkar, Nabi paring dawuh :
مـن رأى مــنــكـم مــنـكــرا  فـلـيــغـيــره بـيــده , فــان لــم يــســتـطــع فـبـلــســانــه , فــان لــم يــســتـطــع فـبــقــلـبــه  وذالـك أضــعـف الأيـمــان
" Sing sapa wonge sangka sira kabeh weruh barang kang mungkar, mangka wong kui kudu ngowahi kelawan kekuasaanne, menawa ora mampu mula nggo lisane,  lamun ora mampu nganggo lisane, nganggo atine, lan kang ngono iku apes apes iman".
Para sederek Kaum Muslimin  ingkang Minulya,
Elik elik, nyegah lampah lan tumindak awonipun tiyang, mila kedah kanti kawicaksanan lan ngatos atos, ampun ngantos tiyang wau sakit manahipun, sageta tiyang punika ngraos lan menyadari bilih pendamelipun klentu lan awon., wusananipun saget mareni karana kesadaran saking tumindak awonipun. Kanti mekaten ateges nedahaken dateng tiyang wau tumuju lampah ingkang sae, Sahingga ingkang nedahaken ugi pikantuk kauntungan ganjaran saking ngarsanipun Allah. Kados dawuh Nabi :
مــن دل عــلى خــيــر فـلــه أجـر مــثــل أجــر فـاعــلــه
"Sing sapa wonge nuduhake marang kabecikan, mangka wong mau bakal oleh ganjaran pada karo ganjarane wongkang nglakoni kebecikan mau" (HR.Muslim).
Wusananipun paling mboten, mangga kita amar ma'ruf lan nahi mungkar dateng awakipun piyambak piyambak, lajeng dateng lingkungan kita, supados nalika ngajak kita sampun tumindak , nalika nyegah kita mboten di sanggah, jalaran kita sampun nyontoni. Mugi mugi kita pinaringana pitedah pitulung saget nuhoni dawuhipun Allah nindakaken amar ma'ruf saha nahi mungkar,  kanti patuladan lampah kita pribadi anggenipun tumindak sae menapa dene nilar kemungkaran lan awisanipun Allah Ta'ala  supados mboten cinacat dening masyarakat .   Amiin.
جَعَلَنَا اللهُ وَإِيَّاكُمْ مِنَ اْلفَائِزِيْنَ اْلآمِنِيْنَ  *  وَأَدْخَلَنَا وَإِيَّاكُمْ فِى زُمْرَةِ عِبَادِهِ الصَّالِحِيْنَ  * قَالَ تَعَالَى وَهُوَ أَصْدَقُ اْلقائِلِيْنَ: أَعُوْذُبِاللهِ مِنَ الشًّيْطَانِ الرَّجِيْمِ$ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيْمِ$  وَالْعَصْرِ$ إِنَّ اْلإِنْسَانَ لَفِي خُسْرٍ$ إِلاَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ$وَقُلْ رَبِّ اغْفِرْ وَارْحَمْ وَأَنْتَ خَيْرُ الرَّاحِمِيْنَ $








3

 Shidqul Qashdi
السلام عليكم ورحمة الله وبركاته
الحمد لله , الحمد لله الذى يـقــبـل الأعــمـال عـن عــبـاده بــصــدق الــنـيــات  *  أشـهـد أن لا اله الا الله وحده لا شـريك له عالـم الـغـيـب والشـهـادات * وأشـهد أن محمدا عبـده ورسـوله  سيـد الخلائق والبريـات *  اللهـم صـل وسـلم وبارك على سـيد نامحمـد صاحب الأيات والمـعجآزات * صلاة تـطهـرنا بهـا من جـمـيـع السـيئات * وعلى ألـه وأصــحابه ومن تبعهم بأفضـل الصـلاة وأزكى الـتحيـات * أمـابعـد فيـا عبـادالله أوصــيكم وايـاي بتقـوى الله حـق تـقـاته فى جمـيـع الأوقـات والحـالات *  وافـعـلـوا الـخـيـرات واجـتـنـبـوا عـن الـسـيـأت * واسـتبقـوا الخيـرات واجـتـنـبـوا المـحرمات *وجاهـدوا الـنفـس والشـيـطان لأن هـما شـديـدتان علـيكم فى عـدوات  *  وَقَدْ قَالَ اللهَ تَعَالَى فِي كِتَابِهِ الْكَرِيْمِ: أَعُـوْذُ بِاللهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيْمِ، بِسْـمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيْمِ $
: يَآ أَيُّهَا الَّذِيْنَ آمَنُوْا اتَّقُوْا اللهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلاَ تَمُوْتُنَّ إِلاَّ وَأَنْتُمْ مُسْلِمُوْنَ
   Para sederek Kaum Muslimin  ingkang Minulya
Mangga kita sedaya samiya tansah netepi taqwa dhumateng Allah wonten ing sadengah kawontenan, sami ugi wonten ing kawontenan rame utawi sepi, nuju bingah utawi sisah, sami ugi nuju cekap utawi kirang, nuju sugih utawi miskin.  Ampun ngantos kita pejah kejawi tetep minangka Muslim ingkang taqwa.  Jalaran inggih namung kanthi taqwa kita sedaya badhe saged nggayuh kabegjan wiwit dunya punika ngantos mbenjang wonten ing akhirat Mekaten ugi taqwa punika ngrupeaken perkawis ingkang saget ndorong dateng kesaenan ingkang rosa.  Lan saget minangka rem ingkang saged mekak saking mblandhanging pendamel awon lan lampah dosa. Ringkesipun namung kanti iman lan taqwa kita bade kaparingan rahmat lan kawilujengan saking ngarsa dalem Allah Ta’ala .
Sak lajengipun kita sampun sami ngawuningani bilih kwajiban tumrap kita gesang ing ngalam praja punika mboten wonten sanes kejawi ngumawula dateng ngarsa dalem Allah Ta’ala kanti tata cara ingkang sampun katentok aken dening Allah lumantar tuntunanipun Nabi lan Rasul utusanipun Allah. Inggih kanti netepi syari’at agami Islam. Mboten cekap menawi manungsa punika nglahiraken raos kumawulanipun dateng Allah Pangeranipun kanti miturut pengangen angenipun. Ananging kedah miderek dateng tuntunanipun ingkang kaasta dening para utusanipun. Allah sampun dawuh wonten Al Qur’an :
ومــا أتـآكم الـرســول  فـخــذوه , ومــا نــهــاكـم عــنــه فــانــتــهــوا
“Apa kang diasta dening Rasul marang sira kabeh , mangka pada ndereka, lan apa kang di larang tumrap sira kabeh pada tinggalna” ( QS.Al Hasyr : 7)
Para sederek Kaum Muslimin  ingkang Minulya
Wondene pendamel saget dumunung ibadah menggahipun Allah punika ugi sanget gumantung dateng seja lan niyatipun. Niyat tumrapipun ibadah punika minangka ruh ingkang bade nentokaken ibadah wau. Satunggaling pendamelan punika bade dumunung ibadah menawi kaniyatan ibadah dateng Allah. Sak wangsulipun satunggaling pendamel ibadah mboten bade dumunung minangka ibadah menawi mboten kaniyati ibadah. Sahingga satunggaling pendamel ibadah ingkang dipun tindakaken dening tiyang kalih umpaminipun, punika dereng mesti lajeng nuwuhaken ganjaran ingkang sami, gumantung niyatipun tiyang ingkang nindakaken. Dawuh dalem kanjeng Nabi :    انــمــا الأعــمــا ل بـالـنـيــات
 Sampurnane amal iku mung kelawan niyat”.
Hadits dawuhipun Nabi punika estunipun panjang , ingkang nyariosaken tindakipun para shahabat kala semanten nalika nderek hijrah dateng Kanjeng Nabi. Miturut lahiripun dawuh para shahabat nderek hijrah punika niyatipun warni warni , wonten ingkang pancen hijrah nderek dateng Allah lan Rasulipun , wonten ingkang kerana ngasilaken kadunyan, wonten ingkang kerana tiyang estri ingkang kepengin dipun nikahi, lan sanes sanesipun. Dados pendamelipun setunggal hijrah nderek jengkaripun kanjeng Nabi, nilar nagari Makkah tumuju dateng tanah Madinah Al Munawwarah, nanging niyat lan sejanipun para sahabat macem macem kados kasebat ngajeng. Kesimpulanipun :
وانــمــا لــكل أمــرء مــا نــوى
Bilih tumrap satunggaling tiyang punika bade pikantuk miturut napa niyatipun”
Pramila mangga samukawis tumindak kita kaniyatana kanti ingkang sahe, langkung langkung tumindak ingkang lahiripun rupi amal ibadah, supados kita mboten kapitunan tembe wingkingipun. Perkawis ingkang lahiripun amal dunya kemawon, sauger mboten dipun awisi dening Allah, menawi dipun niyati sae bade tampi ganjaran saking ngarsanipun Allah, menapa malih ingkang pancen kawontenanipun arupi amal akherat, ampun ngantos dipun slewengaken kanti niyat ingkang mboten sae, mindak kita kecelik akheratipun mboten tampi piwales kanugrahan ganjaran saking ngarsa dalem Allah Ta’ala. Mugi mugi kita sageta tumindak ingkang tansah saget dumunung ibadah menggahipun Allah, sahingga gesang kita punika saget jumbuh kados dawuhipun Allah :
ومـاخــلـقــت الــجـن والأنــس الا لـيــعــبــدون
“Lan Ingsun Allah ora anitahake jin lan manungsa kejaba supaya pada ngibadah ngumawula marang ngarsa Ingsun
 (QS.Adz Dzariyat : 56)
Wusananipun mugi Allah tansah maringana pitedah lan pitulungipun dateng kita saget tansah nindakaken dawuhipun lan nilar awisanipun, kaparingana wilujeng dunya nganrtos dumugi akhirat. amiin.
بَارَكَ اللهُ لِي وَلَكُمْ فِي الْقُرْآنِ الْكَرِيْمِ$ وَنَفَعَنِي  وَإِيَّا كُمْ بِاْلآيَاتِ وَالذِّ كْرِ الْحَكِيْمِ $  إِنَّهُ
 هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيْمُ$ ُ وَقُلْ رَبِّ اغْفِرْ وَارْحَمْ
 وَأَنْتَ خَيْرا الرَّحِمِيْنَ



4

 Shalat Jama’ah
 
السَّلاَمُ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَةُ  اللهِ وَبَرَكَاتُهْ

اَلْحَمْدُ ِللهِ اَلْحَمْدُ ِللهِ  الَّذِي فَرَّضَ  الصَّلاَةِ  عَلَى عِبَادِهِ الْمُؤْمِنِيْنَ وَاْلمُؤْمِنَاتِ$ وَجَعَلَهَا عِمَادًا لِهَذَا الدِّيْنَ الْقَوِيْمَ فَرَّضَ عَلَيْنَا رَبُّنَا سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى خَمْسَ صَلَوَاتٍ فِي خَمْسِ أَوْقاَتٍ$ لَيْسَ لَنَا عُذْرَ فِي تَأْخِيْرِهَا عَنِ الْمِيْقَـاتِ$ أَحْمَـدُهُ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى وَأَسْنَاهُ لِلْمَزِيْدِ مِنْ فَضْلِهِ فِي جَمِيْعِ اْلأَوْقَـاتِ$ أَشْهَدُ أَنْ لآ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيْكَ لَهُ رَبُّ اْلأَرَاضِيْنَ وَالسَّـمَوَاتِ$ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُوْلُهُ مَضَتْ حَيَاتُهُ فِي خِدْمَةِ الْمَخْلُوْقَاتِ$ أَللَّهُمَّ صَلِّ وَسَلِّمْ عَلَى عَبْدِكَ وَرَسُوْلِكَ  سَيِّدِ الْكَائِنَاتِ$ سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ صاحب الأيات والمـعجآزات $ صلاة تـطهـرنا بهـا من جـمـيـع السـيئات $ ِ وَعَلَى آلِهِ وَأَصْحَابِهِ ومن تبعهم بأفضـل الصـلاة وأزكى الـتحيـات  $ أَمَّا بَعْدُ فَيَآأَيُّهَا الْحَاضِرُوْنَ الْكِرَامُ أُوْصِيْكُمْ وَنَفْسِي بِتَقْـوَى اللهِ، وَاْعلَمُوْا أَنَّ الصَّلاَةَ عِمَادُ الدِّيْنِ، فَمَنْ أَقَامَهَا فَقَدْ أَقَامَ الدِّيْنِ، وَمَنْ تَرَكَهَا فَقَدْ هَدَمَ الدِّيْنِ، وَقَدْ قَالَ اللهَ تَعَالَى فِي كِتَابِهِ الْكَرِيْمِ: أَعُـوْذُ بِاللهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيْمِ، بِسْـمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيْمِ: إِنَّ الصَّلاَةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِيْنَ كِتَابًا مَوْقُوْتًا$
Para sederek Kaum Muslimin  ingkang Minulya
Mangga tansah sami netepi ajrih lan taqwa dateng Allah Ta’ala , kanti tansah nindakaken dawuh lan perintahipun Allah saha nilar lan nebihi sedaya awisanipun Allah , supados gesang kita tansah pikantuk kanugerahan saking ngarsa dalem Allah wiwitdunya ngantos akherat.
Sak lajengipun mangga kita tingkataken ibadah kita dateng Allah, langkung langkung ibadah fardlu, langkung langkung malih ingkang harian, kadosta shalat fadlu gangsal wekdal, ingkang saben dinten kita tindakaken. Kita dandosi lan kita ikhtiyari amrih langkung sae, ampun ngantos malah sewalike. Saya dangu saya sak enake, saya tua saya nyepelekke. Jalaran shalat fardlu punika dados barometer tumrap ibadah sanesipun, Menawi shalatipun sae amal ibadah sanesipun bade dados sae, mekaten ugi sak wangsule. Cara ndandosi lan ningkataken shalat kita kanti open lan tlaten nindakaken sunnah sunnahipun lan nilar makruhipun. Antawisipun nindakaken shalat fardlu kanti jama’ah. Amergi kathah sanget fadlilah lan kautamenipun shalat ber jama’ah . Malah Nabi anggenipun paring tulada mboten nate nindaken shalat kejawi kanthi jama’ah, ngantos wonten ing swasana ingkang sanget genting kemawon Kanjeng Nabi lan para shahabat punika tetep nindakaken shalat fardlu kanti jama’ah. Kados ingkang dipun contokake wonten ing shalat khauf, inggih shalat wonten ing swasana perang ngadepi mengsah, kanjeng Nabi tetep shalat tetep kanti jama’ah. Menggah fadlilah ipun shalat jama’ah katah sanget dawuh pangandika ingkang nganjurahen. Antawisipun dawuh dalem Kanjeng Nabi :
مــن صــلى  الـصــلــوات الـخــمــس  مـع الـجــماعــة  فـلــه خـمــسـة أشــيــاء : ألأول  لا يـصــيـبــه فـقــر فى الــدنــيـا . والــثــانى يــرفــع اللـه عــنـه  عــذاب الــقــبـر . والـثــالـث يــعـطى كـتــابــه بـيــمــيــنـه . والـرابــع يـمــر عـلى الـصــراط كالــبــرق الـخــاطف . والـخـامــس يــدخــلـه اللــه تــعــالى   الـجــنـة  بــلا حـســاب ولا عــذاب

“Sing sapa wonge shalat limang wektu kanti jama’ah tur ajeg, mangka tumrap wong iku bakal di paringi limang perkara :
1.    Ora bakal ketaman faqir urip ana dunyane,
2.    Bakal di slametake dining Allah sangka siksa kubure.
3.    Bakal diparingi buku catetan amale ditampa kelawan tangan tengene.
4.    Bakal liwat ing shirat kelawan cepet kaya kilat kang nyamber.
5.    Allah bakal nglebokake swarga kelawan tanpa landrat lan tanpa ngrasakke siksa”
Para sederek Kaum Muslimin  ingkang Minulya
Ningali kanugerahan paring inpun Allah ingkang mekaten wau, estu kabetahan kita wiwit gesang ing dunya, dumugi alam kubur ngantos dumugi akhirat Allah bade maringi kacekapan.  Dunyane mboten ketaman faqir, ing alam kubur wilujeng saking pasiksan, akhiratipun mlebet swarga. Menapa malih kirangipun tumrap kita ? Wontenipun kita gesang ing ndunya punika kok tansah nandang fakir lan kekirangan, tentu shalat fardlunipun mboten nate kanti jama’ah, umpami jama’ah tentu dereng ajeg. Tasih sak kongange mboten nate merlokke. Pancen sing kepengin ora fakir pirang pirang , nanging sing sregep jama’ah arang arang, mula nyatane sing tetep fakir uripe ya pirang pirang. Najan katone cukup lan sugih, nyatane sugih utang. Mila mangga kangge nggayuh kanugerahan peparingipun Allah,  kita kanti andandosi lan ningkataken shalat fardlu kita . Allah dawuh ing Al Qur’an :
واســتـعــيــنـوا بـالــصــبـر والـصــلاة
“Pada nyuwuna pitulung sira kabeh kelawan sabar lan shalat”. (QS.Al Baqarah : 45)
Menawi shalat kita sampun sae, Insya Allah gesang kita ugi kaparingan langkung sae, sebab Allah mboten bade niyak niyak aken ganjaranipun tiyang ingkang tumindak sae, Mekaten ugi kanti jama’ah punika, mbok menawi wonten ingkang kirang keleresan shalat kita, bade ketambelan kanti anggenipun jama’ah. Malah ugi sanget kawentar bilih salat jama’ah ganjaranipun tikel 27 katimbang shalat piyambak tanpa jama’ah .  Ampun ngantos kita nglirwakaken kwajiban shalat gangsal wekdal punika jalaran ketungkul dening urusan kadunyan kita, sami ugi urusan pakaryan menapa dene urusan keluwarga. Supados mboten kalebet tiyang ingkang nandang kapitunan. Dawuhipun Allah :
يـاأيـهـاالـذيـن أمـنـوا لا تــلــهـكـم  أمــوالــكـم ولا أولادكـم  عــن ذكـراللـه  ومــن يــفـعــل ذالـك فــأولــئـك  هــم الــخــاســرون
He wong wong kang pada iman, aja nganti banda bandamu lan anak anakmu nglalekake sangka nglakoni shalat fardlu limang wektu, sing sapa wonge ketungkul harta bendane lan anak anake nganti ninggalake shalat fardlune, mangka wong wong kang mengkono iku wongkang pada nandang kapitunan”  
(QS.Al   Munafiqun : 9)                 
Wusanaipun mangga tansah nenuwun mugi kita kaparingana rahmat lan pitulunipun Allah tansah saget rumeksa dateng kwajiban shalat fardlu punika, akhiripun manggih kabegjan dunya ngantos akhirat . Amiin.
بَارَكَ اللهُ لِي وَلَكُمْ فِي الْقُرْآنِ الْكَرِيْمِ$ وَنَفَعَنِي  وَإِيَّا كُمْ بِاْلآيَاتِ وَالذِّ كْرِ الْحَكِيْمِ $  إِنَّهُ
 هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيْمُ$ ُ وَقُلْ رَبِّ اغْفِرْ وَارْحَمْ
 وَأَنْتَ خَيْرا الرَّحِمِيْنَ







5

 Thalabul Ilmi
السلام عليكم ورحمة الله وبركاته
الحمد لله الحمد لله  الذ ي نـور قلـوبنـا بعـلـوم العـلمـاء *  وأنـقـذ نا بهـا مـن درجات البهـائم والأعـماء * الى درجات الهـدى والايمـان بالذي خلـق الأرض والسـماء *  أشـهـد ان لأ اله الا الله وحده لأ شـريك له , واشـهد أن محمدا عبـده ورسـوله المبعـوث ليخرج الناس من الظلمات الى نورالايمـان الضـياء *  اللهـم صـل وسـلم وبارك على سـيد نامحمـد أتقى الأتقيـاء * وعلى ألـه وأصــحابه ومن تبعهم باحسان الى يوم الجـزاء * أمـابعـد فيـا عبـادالله أوصــيكم واياي بتقـواالله في جميع الحـالات صـباحا ومسـاء * وتعـلموا العـلم من العـلماء  *  لان الجهـالة من ادواء الداء وأضـر الأعـداء *  لادواء ولا شـفــاء الا بعـلم العـلمــاء  *  لان العـلمــاء ورثـة الأنبيـاء* ، وَقَدْ قَالَ اللهَ تَعَالَى فِي كِتَابِهِ الْكَرِيْمِ: أَعُـوْذُ بِاللهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيْمِ، بِسْـمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيْمِ $   انـمـا يـخـشــى الله مـن عـبــاده الـعــلمــاء
Para sederek Kaum Muslimin ingkang minulya,
Mangga tansah samiya netepi taqwa lan ta’at dateng ngarsa Dalem Allah, kanti berusaha amrih saget nderek sedaya peraturanipun, nindakaken  dawuh lan printahipun, saha nilar lan nebihi sedaya awisanipun, Kanti tansah netepi taqwallah ing saklebetipun gesang punika,  pangajab kita mugi tansah kaparingan kabekjan  wiwit gesang ing ngalam dunya punika, ngantos dumugi ing ngalam akhirat. Amiin.
Mekaten ugi samu kawis kesulitan lan keribetan kita kaparingana jalan keluar saking ngarsanipun Allah, jalaran Allah mila sampun paring dawuh,
ومن يتـقى الله يجـعـله مخـرجا
“Lan sing sapa wonge taqwa marang Allah, mangka Allah mesti ndadek ake dalan metu tumrap wong mau (QS.Ath Thalaq :2).
Para sederek Kaum Muslimin ingkang minulya,
Mangga samiya mbudi daya amrih usada kagem ngicali sifat bhodho kita kanthi thalabul ilmi, pados ngelmi lantaran para ‘ulama, Amergi kita mila dipun dawuhi dening Gusti Allah supados sami pados ilmi dateng para ‘ulama, kanti dawuhipun ing kitab Al Qur’an :
فأسـألـواأهـل الـذكر ان كنتـم لاتعـلمـون
“Pada takona sira ing ahli dzikir (para ‘ulama) lamun sira iku isih pada bhodo”
Kanti ilminipun para ‘ulama punika ingkang bade dados obat lan jampinipun penyakitipun para manungsa. Sarana ilminipun para ‘ulama bade anjalari dados saenipun kawontenan gesang punika. Kawontenan baldatun thayyibatun wa rabbun ghafur namung saget tercapai menawi ilminipun para ulama kadamel pedoman lan pitedah salebetipun gesang punika.
Ananging kasunyatan mangsa punika sampun katah manungsa ingkang mlajar nilaraken para ulama, amergi ‘ulama dipun anggep ngrepoti, ngewuh ewuhi tumrap kemajengan, apa apa ra kena, iki ra oleh, ngene ra entuk, ngono haram, iki dilarang, lan sak pinunggalanipun. Agama cukup diakoni, ra perlu dilakoni. Menawi sampun mekaten sikapipun tiyang dateng agami, menika sanget mbebayani bade nuwuhaken pendangkalan agama, inggih saking pola hidup ingkang sampun terpengaruh kaliyan faham kebendaan lan glamor materialisme. Nabi sampun nate paring pepenget kanti dawuhipun :
سـيأتـي زمـان عـلى أمـتـي يـفـرون من الـعــلمـاء والـفـقـهــاء فـيـبـتـليـهـم الله  بثـلاث  بـليـات  : أولاهــا يـرفـع الله البـركة من كسـبـهـم , والـثـانـة يســلـط الله تـعــالى عـليـهـم ســلطانـا ظالـمــا , والـثــالـثـة يخـرجـون من الـدنـيـا بـغيـر ايـمــان.
“Bakal tumeka sawijining mangsa marang ummatku, ing mangsa iku ummatku pada mlayu ninggal para ulama lan fuqaha, mangka nuli Allah bakal maringi pacoban marang ummat kui kelawan telung pacoban ,
 Sepisan        : Allah bakal ngilangi berkahe sangka nyambut gawene.
Kapindo    : Allah bakal nguwasakake marang ummat kui panguasa kang dlolim.
Kaping telu : Ummat kuwi bakal metu sangka dunya kelawan tanpa iman”
Para sederek Kaum Muslimin ingkang minulya,
Mangga dadosa kawigatosan dawuh Nabi kasebat, supados kita pinaringan pangreksa dening Allah saking tigang pacoben kasebat. Mboten sanes kita samiya caket kaliyan para ulama kanti tolabul ilmi ngalap ngilmu saking para ulama, supados gesang kita anggenipun ngumawula dateng Allah saha gesang sesrawungan wonten ing mdyaning masyarakat tansah netepi pranataning agami. Ampun ngantos dados tiyang Islam namung asal katingalanipun sregep lan aktif tumandang, nanging nyatanipun cara gesang , cara ngibadah ngawur tanpa dasar ilminipun para ulama, ingkang nyumber saking Al Qur’an lan Hadits. Allah mboten kersa nampi ngamalipun kawula ingkang tanpa dasar ilmi. Kita ngibadah namung kagem Allah, mboten betah biji lan nilai saking manungsa. Amergi ing mangsa punika mboten sekedik tiyang Islam  ingkang namung mentingaken penampilan. Sajake sarwa ngerti, ngalor ngidul macak santri. Mila ampun ngantos kita ngraos lingsem kangge nindakaken kwajiban thalabul ilmi, supados amal kita jangkep adedasar ilmi. Syukur saben dinten saget ngalap faedah tambah tambahe kawruh ilmi. Satunggaling pujangga paring pangandika :
وكــن مــســتــفـيـــدا كل يــوم زيــادة   * 
 مــن الـعــلـم واســـبـح  فى بـخــور الـفــوائــد
“Anaha sira  ngalap faedah, saben dina ilmune tambah,, lan nglangia sira ing segaraning faedah” (Ta’limul Muta’alim)
Pramila menapa kemawon ngamal ingkang kita tindak aken kedah dipun dasari kanti ngilmi ingkang cekap, langkung langkung ibadah wajib ingkang kita tindakaken, kadosta shalat ferdlu kita, kados pundi caranipun sesuci wudlu ingkang leres, kados pundi syarat lan rukunipun shalat ingkang kita tindak aken, wajib tumrap kita mangertosi sedayanipun, caranipun mutlak mesti kedah kangti tholabul ilmi lan ngaji.
Wusananipun mangga samiya migatosaken dateng kewajiban pados ilmi punika, ampun ngantos dados tiyang Islam babar pindah mboten nate nindakaken jejibahan tholabul ilmi. Mugi mugi Allah maringaken pitedah lan pitulung dateng kita, saget nindakaken kwajiban ibadah kanti istiqamah. Amiin.
بَارَكَ اللهُ لِي وَلَكُمْ فِي الْقُرْآنِ الْكَرِيْمِ$ وَنَفَعَنِي  وَإِيَّا كُمْ بِاْلآيَاتِ وَالذِّ كْرِ الْحَكِيْمِ $  إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيْمُ
$ ُ وَقُلْ رَبِّ اغْفِرْ وَارْحَمْ  وَأَنْتَ خَيْرا الرَّحِمِيْنَ

4 

Khutbah Jum’ah Tsaniyah
اَلْحَمْدُ ِللهِ,  اَلْحَمْدُ ِللهِ الَّذِي خَلَقَ اْلأَشْيَآءَ * أَحْمَـدُهُ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى حَمْدَ مَنْ عُفِيَ مِنَ الْبَلاَءِ *  أَشْهَدُ أَنْ لآ اِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لآ شَـرِيْكَ لَهُ شَهَادَةً تُنْجِيْ قَائِلَهَـا يَوْمَ الْجَـزَاءِ* وَأَشْـهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُوْلُهُ أَتْقَى اْلأَتْقِيآءِ* أَللَّهُمَّ صَلِّ وَسَلِّمْ وَبَارِكْ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ سَيِّدِ الرُّسُلِ وَاْلأَنْبِيآءِ * وَعَلَى آلِهِ الْكَرَمآءِ *  وَأَصْحَابِهِ اْْلأَصْفِيآءِ* وَمَنْ تُبِعَهُمْ بِإِحْسَانِ إِلَى يَوْمِ اللِّقَاء ِ* أَمَّا بَعْدُ فَيَا عِبَادَ اللهِ أُوْصِيْكُمْ وَإِيَّايَ بِتَقْوَى اللهِ وَأَشْـكُرُوْهُ عَلَى تَوَالِي النَّعَمآءِ

* وَاعْلَمُوْا أَنَّ اللهَ تَعَالَى أَمَرَكُمْ أَمْرًا عَمِيْمًا *  فَقَالَ جَلَّ جَلاَلُهُ : إِنَّ اللهَ وَمَلاَئِكَتَهُ يُصَلُّوْنَ عَلَى النَّبِيِّ*  يَآأَيُّهَا الَّذِيْنَ آمَنُوْا صَلُّوْا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوْا تَسْلِيْمًا  *  اَللَّهُمَّ صَلِّ وَسَلِّمْ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ سَيِّدِ الْمُرْسَلِيْنَ* وَعَلَى آلِهِ وَصَحْبِهِ وَالتَّابِعِيْنَ *  وَتَابِعِ التَّابِعِيْنَ لَهُمْ بِإِحْسَانٍ إِلَى يَوْمِ الدِّيْنَ *  وَارْحَمْنَا مَعَهُمْ بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِيْنَ * اَللَّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِيْنَ وَالْمُؤْمِنَاتِ * وَالْمُسْلِمِيْنَ وَالْمُسْلِمَاتِ * إِنَّكَ سَمِيْعٌ قَرِيْبٌ مُّجِيْبُ الدَّعَوَاتِ *  اَللَّهُمَّ أَصْلِحْ أَئِمَتَنَا وَأُمَّتَنَا* وَقُضَاتَنَا وَعُلَمَاءَنَا وَفُقَهَاءَنَا* وَمَشَايِخَنَا صَلاَحًا تَامًّا عَامًّا وَاجْعَلْنَا هُدَاةَ مُهْتَدِيْنَ *  اَللَّهُمَّ اْنصُرْ مَنْ نَصَرَ الدِّيْنَ *  وَاخْذُلْ مَنْ خَذَلَ الْمُسْلِمِيْنَ  *  أَللَّهُمَّ أَهْلِكْ أَعْدَاءَ الدِّيْنَ *  وَأَلِّفْ بَيْنَ قُلُوْبِ الْمُؤْمِنِيْنَ *  وَفُكَّ أَسْرَ الْمَأْسُوْرِيْنَ * وَفَرِّجْ عَنِ الْمَكْرُوْبِيْنَ * وَاقْـضِ الدَّيْنَ عَلَى الْمَدْيُوْنِيـْنَ * وَاكْتُبِ اللَّهُمَّ السَّلاَمَةَ عَلَيْنَا * وَعَلَى الْغُزَّاةِ وَالْمُجَاهِدِيْنَ وَالْمُسَافِرِيْنَ *  إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيْرٌ *  اَللهُمَّ ادْفَعْ عَنَّا الْغَلَاءَ * وَالْبَلاَءَ وَالْوَبَاءَ* وَاْلفَحْشَاءَ وَالْمُنْكَرَ وَالْبَغْيَ وَالسُّيُوْفَ الْمُخْتَلِفَة * وَالشَّدَائِدَ وَالْمِحَنَ *  مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ * مِنْ بَلَدِنَا هَذَا خَاصَّةً *  وَمِنْ بُلْدَانِ الْمُسْلِمِيْنَ عَامَّةً *  إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيْرٌ *  رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلإِخْوَانِنَا الَّذِيْنَ سَبَقُوْنَا بالإِيـْمَانِ* وَلاَ تَجْعَلْ فِيْ قُلُوْبِنَا غِلاًّ لِّلَّذِيْنَ آمَنُوْا رَبَّنَا إِنَّكَ رَؤُوْفٌ رَّحِيْم 
عِبَادَ اللهِ، إِنَّ اللهَ يَأْمُرُ بِاْلعَدْلِ وَاْلإِحْسَانِ وَإِيْتَاءِذِى اْلقُرْبَى وَيَنْهَى عَنِ اْلفَحْشَاءِ وَاْلمُنْكَرِ وَاْلبَغْىِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُوْنَ *  وَاشْكُرُوْهُ عَلَى نِعَمِهِ يَزِدْكُمْ وَاسْئَلُوْهُ مِنْ فَضْلِهِ  يُعْطِكُمْ وَلَذِكْرُ اللهِ أَكْبَرُ*















النداء 
, AN NIDA' 
,  Edisi Wulan Sya'ban
 


H.Abu Royhan


 Khuthbah Jum'ah
H.Abu Royhan
H.Abu Royhan
Fadhilatusy Sya’ban
Tradisi ing Wulan Sya’ban
Nishfu Sya’ban
Marhaban Ya Ramadhan
Khutbah Jum’ah Tsaniyah
َKhutbah Wulan Sya’ban 1428 H
1
Fadhilatusy Sya’ban
السلام عليكم ورحمة الله وبركاته
اَلْحَمْدُ ِللهِ اَلْحَمْدُ ِللهِ  الَّذِي فَضــلَ الشـعـبان على سـائرالشـهـور وَاْلأَيَّامَ * وخص ليلة النصف من شـعبان بالفضـائل  والـنـعـم *   أَشْهَدُ أَنْ لآ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيْكَ لَهُ الْمَلِكُ اْلقُدُّوْسُ الْسَلاَم * وَاَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُوْلُهُ اْلمَبْعُــوْثُ رَحْمَةً لِلا ْنــَاَمِ *    اَللَّهُمَّ صَلِّى وَسَلِّمْ وَبَارِكْ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ النَّبِيِّ سَيِّــدِ الْعَرَبِ وَالْعَجَمِ   * وَعَلَى أَلِهِ وَأَصْحَابِهِ كَالنُّجُوْمِ فِي الظَّلاَمِ *   وَالتَّـابِعِيْنَ تَــابِعِهِمْ بِإِحْـسَــانِ اِلَى يَــوْمِ الْقـِيَـامِ * أَمَّابَعْدُ فَيَا عِبَادَ اللهِ أُوْصِيْكُمْ وَإِيَّايَ بِتَقْوَا اللهِ الْخَالِقِ الْعَلاَّمِ * بِاْلعِبَادَاتِ وَالذِّكْرِ وَالدُّعَاءِ وَالصِّيَامِ * فِي نــصــف هــذاالشَّهْرِ اْلحَرَمِ *  تَدْخُلُ الْجَنَّةَ دَارَ السَّلاَمِ  *
Para sederek kaum Muslimin ingkang minulya
Mangga tansah sami netepi taqwa lan ajrih dateng Allah ing sakdengah kawontenan, sami ugi wonten ing kawontenan bingah utawi sisah, longgar jembar utawi rupeg, kawontenan rame utawi sepi, terang-terangan utawi sesideman,  kanthi tansah  nindakaken sadengah perintah lan nebihi sedaya cegah lan awisanipun Allah, supados kita tansah pinaringan kabegjan  dunya ngantos akhirat saking ngarsa dalem Allah Subhanahu wa Ta’ala,  Amiin.
Ringkesipun tansah nertepi iman lan taqwa, Inggih namung kanti sarana mekaten, kita bade manggihaken kawilujengan gesang. Kados ingkang sampun kajanjeaken dening Gusti Allah kanti dawuhipun :
ونجـيـنا الـذيـن أمـنـوا وكانوا يتـقـون
 “Lan Ingsun Allah bakal nylametake wong wong kang pada iman lan tansah pada taqwa” (QS.Fushshilat : 18)
Para sederek kaum Muslimin ingkang minulya
Kita sedaya sampun sami ngawuningani bilih wekdal punika sampun lumebet ing wulan Sya’ban , kalebet wulan ingkang mulya menggahipun Allah, Kados dawuhipun Allah ing surat At Taubah:
إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْراً فِي كِتَابِ اللَّهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّمَوَاتِ وَالأَرْضَ مِنْهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ فَلاَ تَظْلِمُوْا فِيهِنَّ أَنْفُسَكُمْ

“Sejatine wilangane sasi sak jerone setahun, mungguhe Allah Ta’ala iku ana rolas sasi mengkono iku wus katulis ing sak jerone lauh mahfudh nalika Allah nitahake pira-pira langit lan bumi, saking rolas sasi mahu ana sasi papat kang di mulyakake, (yaiku sasi Dzul Qo’dah, Dzulhijjah, Muharram lan Rajab), mulyaake sasi papat mahu kalebu katetepane agama kang jejeg. Mula sira aja pada nganiaya awake ana ing wulan-wulan mulya mahu kanti tumindak ma’shiyat“  (QS.At Taubah 36).
Para sederek kaum Muslimin ingkang minulya
Wulan mulya punika mboten wonten tegesipun, menawi kita mboten mulya aken kanti tumandang ngamal ibadah, piwalesipun rupi ganjaran  ugi bade dipun tikel-tikelaken dening Allah Ta’ala.
Mulyakaken wulan Sya'ban punika mboten wonten ingkang langkung sae ngungkuli amal sholeh, langkung langkung ibadah shalat fardlu kita , samiya dipun gatosaken ampun ngantos dipun lirwaaken. Jalaran kamulyanipun wulan punika sambet kaliyan kwajiban shalat fardlu. Inggih anggenipun Allah netepaken arah nalika kita madep nindakaken shalat. Pramila shalat fardlu kta jejegaken lan kita tingkataken, ampun ngantos sekedar tumandang, nanging sageta kita dadosaken sarana sesambetan kita dateng ngarsanipun Allah. Minangka pasowanan kita dateng ngarsanipun Allah,  mboten sekedar absen, nanging sakestu dados sarana kumawula kita dateng Allah Ta'ala. Kanti tansah migatosaken dateng tata cara , syarat rukun lan purun ngopeni dateng sunnah sunnahipun langkung langkung wekdalipun. Sahingga shalat kita, saget minangka shalat ingkang jejeg. Menawi shalat sampun jejeg, Allah tentu bade nuhoni paring piwales saha ngicalaken raos ajrih lan kuwatos ingkang tansah ngebaki manahipun tiyang ing mangsa punika. Kados dawuhipun :
ان الـذيـن أمـنـوا وعـملـوا الـصـالحـات وأقـامـوا الـصـلاة وأتـوا الـزكاة لـهـم أجـرهم عـنـد ربـهـم ولا خـوف عـلـيهم ولاهـم يـحـزنـون .
"Sejatine wong kang pada iman lan pada ngamal shalih, lan pada njejegake shalat, lan pada aweh zakat, tumrap wong wong mau ganjaran ing ngarsane Pangerane, lan ora ana rasa kuwatir tumrap wong wong mau, lan uga wong wong mau ora bakal pada susah". ( QS.    )
Para sederek kaum Muslimin ingkang minulya,
Minangka mulyaaken wulan Sya’ban ingkang agung menika kejawi kita nambahi ta’at nanging kita ugi kedah ngeker lan mekak nafsu kita saking lampah makshiyat lan duraka dating Allah supados Allah tansah paring pangreksa dateng kita saking samukawis balak lan coba ing saklebetipun gesang punika. Jalaran  Kanjeng Nabi sampun paring dawuh mekaten :
من عـظـم شــعـبــان واتـقى الله تـعــالى وعـمـل بـطـاعــتـه وأمـنـه  وأمـسـك نـفــســـه عـن الـمـعـصـيـة غـفر الله تـعــالى  ذنـوبـه وأمــنــه مـن كل مــا يــقــون فى تـلـك   الــســنــة  مـن الـبـلا يــا والأمرض
“Sing sapa wonge ngegungake wulan Sya’ban sarana taqwa marang Allah Ta’ala, lan ngamal tha’at marang Allah,   uga nahan nafsune sangka ma’shiyat, mangka Allah bakal paring pangapura marang   dosa dosane, lan Allah bakal paring slamet sekabehe bala’ bencana lan pirang pirang penyakit kang kedadean   ing tahun kuwi” .
Ningali semanten peparing kanugerahanipun Allah dateng tiyang ingkang mulyakaken wulan Sya’ban, eman sanget menawi kita mboten nampi kanugerahan punika.  Langkung langkung ing mangsa punika mushibah kongang dumados sak wanci wanci, seget temama dateng sinten kemawon, sahingga raos ajrih lan kuatos tansah sliweran ing manah kita. Pramila kagem sarana wilujengan nyuwun pangreksan mboten wonten ingkang paling leres kejawi namung dateng ingkang kagungan , inggih Allah Ta’ala. Saweneh caranipun nderek lan nindak aken dawuh Nabi kasebat, nambahi tha’at lan nyuda ma’shiyat ing wulan Sya’ban menika. Mekaten ugi minangka sarana panyuwunan pangreksa dateng Allah saking sak wernining penyakit, ingkang sinaosa mboten ganas ndumugekaken seda nanging nguras duit, sinaosa mboten nggondol nyawa nanging nelasaken banda, punika sedaya kongang dumugi saben wanci.  
Para sederek kaum Muslimin ingkang minulya,
Pramila mangga sami gumbregah kanti ta’at ngibadah ing wulan Sya’ban menika kangge nyadong rahmatipun Allah langkung langkung ing dalu tengahipun wulan menika ingkang dipun wastani Nisfu Sya’ban, wancinipun Allah ngesokaken rahmat lan katah maringi  ijabah dateng sedaya panyuwunanipun kawula. Jalaran dalu niku   kalebet dalu ijabah miderek dawuhipun Kanjeng Nabi Muhamad Sallallahu ‘alaihi wa sallam wonten ing satunggaling hadist ngengingi bab menika :
خمــسـة  أوقــات لا فـيــهـن الــدعــا ء , لـيــلــة الـجمــعـة , و لـيــلــة الـعــشـرمـن الـمـحـرم   , و لـيــلــة الــصـف مــن شــعـــبـان و لـيــلــة الـعـــديــن
“Ora bakal di tolak dunga ingdalem limang wektu,
1.     Malem jum’ah, 2. Malem sepuluh sangka wulan Muharram. 3. malem Nishfu Sya’ban, 4. Malem riyaya Fithrah, 5. Malem riyaya Adha”.
Mila ampun ngantos dipun liwataken dalu minulya menika tanpa kita ginaaken kagem ngatahaken pandunga panyuwunan dateng Allah Ta’ala. Mugi mugi Allah maringana pitedah lan pitulung dateng kita, segeta tansah nuhoni dawuh nebihi pepacuh, gumbregah ngibadah dateng Allah Ta’ala kanti istiqomah, wekasan manggih khusnul khatimah. Amiin.
بَارَكَ اللهُ لِي وَلَكُمْ فِي الْقُرْآنِ الْكَرِيْمِ* وَنَفَعَنِي وَإِيَّا كُمْ بِااْلآيَاتِ وَالذِّكْرِ الْحَكِيْمِ* إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيْمِ *  قَالَ تَعَالَى وَهُوَ أَصْدَقُ اْلقائِلِيْنَ* أَعُـوْذُ بِاللهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيْمِ* بِسْـمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيْمِ*  حــم * انــاأنـزلــنــاه فى لـيــلـة مـبــاركــة انــا كــنــا مــنــذريــن * وَقُلْ رَبِّ اْغفِرْ وَارْحَمْ وَأَنْتَ خَيْرُ الرَّحِمِيْنَ*
2
Tradisi ing Wulan Sya’ban
السلام عليكم ورحمة الله وبركاته
الحمد لله , الحمد لله الذى فضـل الشـعـبان على سـائرالشـهور والأوقات * وخص ليلة النصف من شـعبان بالفضـائل والبـركات *  أشـهـد أن لا اله الا الله وحده لا شـريك له عالـم الـغـيـب والشـهـادات * وأشـهد أن محمدا عبـده ورسـوله  سيـد الخلائق والبريـات *  اللهـم صـل وسـلم وبارك على سـيد نامحمـد صاحب الأيات والمـعجآزات * صلاة تـطهـرنا بهـا من جـمـيـع السـيئات * وعلى ألـه وأصــحابه ومن تبعهم بأفضـل الصـلاة وأزكى الـتحيـات * أمـابعـد فيـا عبـادالله أوصــيكم وايـاي بتقـوى الله حـق تـقـاته فى جمـيـع الأوقـات والحـالات * وافـعـلـوا الـخـيـرات واجـتـنـبـوا عـن الـسـيـأت * واسـتبقـوا الخيـرات واجـتـنـبـوا المـحرمات *وجاهـدوا الـنفـس والشـيـطان لأن هـما شـديـدتان علـيكم فى عـدوات  *  قَالَ  اللهَ تَعَالَى فِي كِتَابِهِ الْكَرِيْمِ* أَعُـوْذُ بِاللهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيْمِ * بِسْـمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيْمِ *  والـذيـن جـائـوامـن بـعـدهـم يـقـولـون  ربـنـا اغـفـرلـنـا ولاخوانـنـاالـذيـن سـبـقـونـا بـالايـمـان
Para sederek Kaum Muslimin ingkang minulya
Mangga kita samiya tansah  netepi taqwa dateng Allah, kanti taqwa ingkang sakestu sarana tansah nindakaken sedaya perintah lan dawuh dawuhipun, saha nilar lan nebihi sedaya cegah lan awisanipun , wonten ing swasana kados menapa kemawon, kapan mawon, lan wonten ing pundi kemawon,  , tansah netepana taqwa lan thaat dateng Allah supados kita tansah pikantuk rahmat lan kanugerahan, kebahagyaan  saking ngarsa Dalem Allah Ta’ala, wiwit gesang ing alam dunya punika ngantos mbenjang dumugining akherat, Amiin . Jalaran Allah mila sampun paring dawuh :

ان اللـه  مـع الـذيـن اتـقـوا والـذيـن هـم مــحـســنـون

Lan sejatine Allah iku tansah anyertani marang wong kang
 pada taqwa lan pada agawe becik”    (QS. An Nahl 128).
Para sederek Kaum Muslimin  ingkang Minulya,
Kita wedal punika wonten ing sak lebetipun wulan Sya’ban, wulan ingkang dipun mulyaaken dening Allah, ugi wulan ingkang katah mbekta kesaenan tumrap para kawulanipun.  Jumbuh kaliyan naminipun Sya’ban ingkang maknanipun cawang cawanging kebecikan. Masyarakat kita swasana pangibadahipun ing wulan punika benten sanget kaliyan wulan wulan sanesipun. Menika minangka bukti katahipun kesaenan ingkang tuwuh ing wulan Sya’ban punika. Laras kaliyan dawuhipun Nabi nalika ndangu dateng para Shahabatipun
أتـــدرون لــمــا سمـى شــعــبــا ن ؟  قــالــوا الله
ورســولــه أعــلـم  , قــال  : لأنـــه يـتــشــعـب فـيــه خـيــر كــثــيـر

“Apa sira kabeh pada ngerti ngapa sasi iki diarani Sya’ban? Para shahabat nuli matur : Inggih naming Allah lan utusanipun ingkang langkung pirsa. Kanjeng Nabi nuli ngendika : Sasi iki disebut  Sya’ban kang artine cabang, jalaran ing sasi iki kebecikane bercabang cabang dadi akeh”

Para sederek Kaum Muslimin  ingkang Minulya,
Kasunyatan ingkang dumados ing masyarakat kita mila mekaten, sinaosa ing masyarakat sanes mbok bilih benten malih. Wonten ing masyarakat kita sampun dados kabudayan ingkang sae secara turun tumurun ngantos sak menika, ingkang mboten nate dumados ing wulan sanesipun Sya’ban. Wujudipun upacara nyadran. Tujuan awalipun estunipun setunggal, inggih punika Birrul walidain, bektos dateng tiyang sepuh kalih. Menika jelas ngrupekaken kwajiban tumrap sedaya manungsa. Ingkang dipun dawuhaken dening Allah wonten ing Al Qur’an, sami ugi tiyang sepuh tasih sugeng utawi sampun seda. Ing antawisipun kanti cara nyuwunaken pangapunten lan ndungakaken nyuwunaken rahmat kangge tiyang sepuh kalih. Langkung langkung kagem tiyang sepuh ingkang sampun seda, kanti dipun ziarahi ing makamipun,   dipun suwunaken pangapunten saha dipun suwunaken rahmat kawelasan dateng Allah. Ngaten menika antawisipun bekti dateng tiyang sepuh, kados dawuh dalem Allah Ta’ala :
واعـبـدوا الله ولاتشــركـوابــه شـيـأ وبـالـوالـديـن احـسـانـا
“Sira kabeh pada nyembaha ing Gusti Allah, lan aja pada nyekutokake sira ing Allah kelawan apa wae . lan bada bektiya sira ing wong tuwa loro” ( An Nisa : 36 ).
Inggih kangge tujuan birrul walidain menika asal usul upacara nyadran . Karena kasunyatan katahipun masyarakat anggadahi tujuan lan seja ingkang sami, wonten ing wekdal lan papan ingkang sami sahingga wonten mufakatan ngleksanaaken tujuan menika   kanti sesarengan. Lajeng dipun adani upacara wonten ing wedal lan papan ingkang dipun mufakati. Wonten ing riku tuwuh kesaenan kesaenan ingkang katah, antawisipun saget sami silaturrahim, sami saget ngedalaken shodakohan, maos maos kalimah dzikir lan Qur’an, kadang kadang wonten pengaosan beberipun ilmi saking ulama lan tasih katah kesaenan sanes sanes ipun. Sedaya punika terang minangka dawuh agami kita. Pramila estu makna Sya’ban dados jumbuh kaliyan kasunyatan, jalaran   sampun dados tradisi lan pengadatan mila prayogi kita uri uri lan kita jagi, ampun ngantos dipun kotori kanti kemakshiyatan ingkang ngrisakaken dateng tujuan utami upacara adat nyadran punika.
Para sederek Kaum Muslimin  ingkang Minulya,
Wondene ndungakaken dateng ahli kubur saking sederek sederek kita langkung langkung leluwur kita ingkang mukmin, sanget gamblang dawuhipun Allah wonten ing Al Qur’an :
والـذيـن جـائـوامـن بـعـدهـم  يـقـولـون  ربـنـا اغـفـرلـنـا ولاخوانـنـاالـذيـن سـبـقـونـا بـالايـمـان
Lan wong wong kang tumeka sak wuse wong kang pada ndisiki (Muhajirin lan Anshar), wong wong kuwi pada ndonga “ Duh pangeran kula mugi ngapuntena Paduka dateng kula  lan sederek sederek kula ingkang sami iman  langkung rumiyin katimbang kula ”.(QS.Al Hasyr : 10).
Lan malih dawuhipun :
واسـتـغـفـر لـذنـبـك وللمـؤ مــنـيـن والمـؤمـنـات
“Lan nyuwuna ngapura sira kanggo dosanira lan dosane wong wong mukmin lanang lan wadon “.   (QS. Muhammad : 19).
Kekalih ayat kasebat kanti terang Allah ndawuhaken dateng kita supados nyuwun ngapura kangge kita piyambak lan ugi sederek sederek kita tiyang tiyang mukmin ingkang sampun ngrumiyini seda.
Mekaten ugi hadits hadits dawuh Nabi katah sanget ingkang ndawuhaken ita supados nyuwunaken pangapunten dateng sederek sederek mukmin ingkang sampun seda, antawisipun hadits ingkang dipun riwayataken saking shahabat Utsman bin Affan RA.:
كان  الـنبي صلى الله  علـيـه وسلم  اذا فرغ  من
 دفـن الميـت  وقف  علـيـه  وقـال : استغـفروا  لأخيكم  وسـلـوا لـه بـالـتسـبيـت  فـانـه  الأن  يـســأل
“Nalika Nabi Sallallahu ‘alaihi wa sallam   wis rampung saka ngubur sawijining mayit, Panjenengane jumeneng ana ing sak pinggire  kubur nuli ngendika “Nyuwuna ngapura sira kabeh kanggo sedulur ira, lan suwunna tetepe iman, amerga ing sa’at iki deweke lagi didangu dening   Malaikat”(HR.Abu Daud).
Para sederek Kaum Muslimin  ingkang Minulya,
Sedaya ingkang lumampah ing masyarakat ingkang sampun dados pengadatan wonten ing wulan Sya’ban punika, sakestu sedayanipun wonten dawuh tuntunanipun, tentu sifatipun umum mboten dawuh ingkang sifatipun khusus kedah lumampah ing wulan Sya’ban punika mboten.
Mugi mugi niyat lan seja ingkang sae, lan ugi kanti amaliyah ingkang sampun lumampah punika, sageta tinampi maqbul saha pikantuk karidlan wonten saking ngarsa dalem Allah Ta’ala.
بَارَكَ اللهُ لِي وَلَكُمْ فِي الْقُرْآنِ الْكَرِيْمِ* وَنَفَعَنِي وَإِيَّا كُمْ بِااْلآيَاتِ وَالذِّكْرِ الْحَكِيْمِ* إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيْمِ *
وَقُلْ رَبِّ اْغفِرْ وَارْحَمْ وَأَنْتَ خَيْرُ الرَّحِمِيْنَ*
3

Nishfu Sya’ban
السَّلاَمُ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَةُ  اللهِ وَبَرَكَاتُهْ

اَلْحَمْدُ ِللهِ اَلْحَمْدُ ِللهِ الَّذِي بَشَّـرَ الْمُتَّقِيْنَ بِأَنَّ لَهُمُ الْحُسْـنَى فِي الدُّنْيَا وَاْلآخِـرَةِ * أَشْهَدُ أَنْ لآ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَـرِيْكَ لَهُ شَـهَادَةً مُعْـتَرِفٍ بِالْعَجْزِ وَالتَّقْصِيْرِ فِي طَاعَتِهِ الْمُنْجِيَةِ الْمُسِرَّةِ *  وَأَشْـهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُوْلُهُ الْمَبْعُـوْثُ بِالرِّسَالَةِ الْمُـنِيْرَةِ * أَللَّهُمَّ صَلِّ وَسَلِّمْ عَلَى سَـيِّدِنَا مُحَمَّدٍنِ الْمُؤَيَّدِ بِالْمُعْجِـزَاتِ الْبَـاهِرَةِ *  وَعَلَى آلِهِ وَأَصْحَابِهِ أَهْلِ التَّقْوَى وَأَهْـلِ الْمَغْفِرَةِ *  أَمَّا بَعْـدُ فَيَا أَيُّهَا اْلإِخْوَانُ رَحِمَكُمُ اللهُ، أُوْصِيْكُمْ وَإِيَّايَ بِتَقْوَى اللهِ *
وَقَدْ قَالَ اللهَ تَعَالَى فِي كِتَابِهِ الْكَرِيْمِ: أَعُـوْذُ بِاللهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيْمِ * بِسْـمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيْمِ *  يَاأَيُّهاَ الَّذِينَ ءَامَنُوا اتَّقُوا اللهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلاَ تَمُوتُنَّ إِلاَّ وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ
Para sederek Kaum Muslimin  ingkang Minulya
Mangga kita sesarengan nambahi taqwa kita dateng Allah, kanti tansah netepi  taat dateng sedaya perintah lan dawuh dawuhipun, saha nebihi  sedaya awisanipun. Ampun ngantos kuma wantun nilar kwajiban lan nglirwaaken dawuh dawuhipun Allah, lan ugi ampun ngantos nerjang palang awisan ipun Allah.Wonten ing kawontenan kados menapa kemawon, tansah netepana taqwa lan thaat dateng Allah, supados kita tansah pikantuk rahmat lan kanugerahan, kebahagyaan gesang  saking ngarsa Dalem Allah Ta’ala, wiwit ing alam dunya punika ngantos dumugining akherat, Amiin.  Ringkesipun tansah nindakaken amal shaleh kanti tansah netepi iman, Inggih namung kanti sarana mekaten, kita bade manggihaken kebahagyaan gesang. Kados ingkang sampun kajanjeaken dening Gusti kanti dawuhipun :
مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً
Sing sapa wonge ’amal shalih nindak ake kebecikan, lanang utawa wadon, ing mangka wong iku beriman, mesti wae wong iku tak paringi panguripan kang makmur.   (QS. An-Nahl : 97)
Para sederek Kaum Muslimin  ingkang Minulya
Kita sedaya sami ngawuningani bilih wulan Sya’ban menika kalebet wulan ingkang mulya lan agung, inkang mekaten menika nitik tindakipun Junjungan kita Kanjeng Nabi Muhammad katah nindakaken prihatosan shiyam ing wulan Sya’ban ngaten punika . Kados dawuh hadits riwayat saking Siti ‘Aisyah, Panjenenganipun ngendika :
مـا رأيــت رسـول الله صـلىالله عـلـيـه وســلـم  اسـتـكـمل صـيـام شـهـر قط الا شـهـر رمـضــان  ومـا رأيـتـه فى شـهـر أكـثر  مــه صـيــامـا فى شـعـبــان
“Aku durung tahu ngerti Rasulallahu Sallallahu ‘alaihi wa sallam nyampurnaake pasa sewulan natas sak liyane wulan Romadlon, lan aku durung tahu weruh Panjenengane Kanjeng Nabi pasa ing sawijining wulan kang luwih akeh saka   wulan Sya’ban” (HR.Bukhari Muslim).
Saking dawuh menika saget dipun fahami bilih wulan Sya’ban menika sanget istimewa menggah Kanjeng Nabi ngantos mboten wonten wulan sanesipun Wulan Ramadhan ingkang katah dipun pasani dining Panjenenganipun kados dene wulan Sya’ban. Menapa jalaranipun ? Wonten sawenehing shahabat ingkang nyuwun pirsa dateng Kanjeng Nabi babakan menika, inggih anggenipun Kanjeng Nabi katah shiyam ing wulan Sya’ban. Panjenenganipun lajeng paring dawuh :
ذلـك شـهـر يـغـفـل الـنــــاس عـنــه بـيـن رجب ورمـضــان وهـو شـهـرتـر فــع فـيــه الأعـمـال الى رب الـعــالمــين فـأحب ان يـرفـع عمــل وأنــا صــائم
“Wulan Sya’ban iku wulan kang akeh dilalek ake dening akehe manungsa, manggone ing antarane wulan Rojab lan Ramadhan, ya ing wulan Sya’ban kuwi ngamale manungsa diaturake ing ngarsane Allah Kang Mangerani kabeh alam. Mula aku seneng menawa ngamalku diaturake lan wektu kuwi aku lagi  pasa”
 (HR. Abu Dawud lan Nasa’i).
Para sederek Kaum Muslimin  ingkang Minulya
Nabi mboten sekedar ndawuhi nanging ugi nyontoni, mila sakmestinipun kita nderek dateng tindakipun, inggih amergi tindakipun kanjeng Nabi menika lajeng kita dipun sunnataken shiyam ing wulan Sya’ban menika. Ananging kita ugi kedah faham pranatan syari’at, jalaran shiyam wulan Sya’ban ngaten punika kedah saderengipun tanggal setengah, bakda nisfu Sya’ban ita dipun haramaken shiyam sunnat kejawi menawi anggenipun shiyam wiwit sak derengipun, utawi sampun ngadataken ing saben wulanipun kadosta upaminipun ingkang sampun mbiyasakaken shiyam sunnat Senen Kemis .
Mekaten ugi amaliyah amaliyah sanes ingkang prayogi dipun tindakaken,  langkung langkung ing wekdal malem Nishfu Sya’ban. Ingkang ugi dipun dawuhaken dening Rasulullah Sallallahu ‘alaihi wa sallam :
اذا كان لـيلـة الـنـصـف  من شـعـبـان فـقـومـوا لـيـلـهـا
وصـومـوا نـهــارهــا , فـان الله تـعــالى فى تـلـك
 اللـيلـة يـنـزل الى سـمـاء الـدنـيـاعـنـد غروب  الـشمس  فيـقـول : هـل مـن ســائل  فـاعــطيــه سـؤلــه , وهـل مـن مـســتـغـفــر فـأغـفــرله وهـل مـن مـسـترزق فــأرزقـه حتى يـطلـع الفـجر
 
“Nalika tengahe  wulan Sya’ban wis tumeka , mangka pada tangiha  tumandang  ngibadah sira kabeh ing wektu bengine,  lan pada pasaha ing rinane. Jalaran Allah Ta’ala ing wengi kuwi nurunake rahmat  ing langit dunya nalikane surup  serngenge, nuli paring dawuh ; “Sapa sing nyuwun mesti Ingsun paringi apa panyuwunane. Sapa sing nyuwun apura , mesti Ingsun paringi pangapura, sapa sing nyuwun rizki mesti Ingsun paringi, mengono iu nganti tumeka mletekke fajar”.
Para sederek Kaum Muslimin  ingkang Minulya
Pramila mangga kita dereki dawuh lan tindakipun Kanjeng Nabi, samiya mulyaaken wulan Sya’ban punika kados ingkang dipun contokaken Panjenenganipun. Ampun ngantos kita tumandang ngibadah nanging mboten mangertos jluntrungipun. Amergi namung sami ngginakaken caranipun piyambak piyambak, lan  ngetutaken angen angenipun piyambak. Sedaya amaliyah kita kedah kita mangertosi tata caranipun saha tuntunanipun , supados amaliyah kita punika ilmiyah, lan ilmu kita amaliyah, sahingga ibadah kita tinampi wonten ngarsanipun Allah Subhanahu wa Ta’ala. Amiin .

جَعَلَنَا اللهُ وَإِيَّاكُمْ مِنَ اْلفَائِزِيْنَ اْلآمِنِيْنَ  *  وَأَدْخَلَنَا وَإِيَّاكُمْ فِى زُمْرَةِ عِبَادِهِ الصَّالِحِيْنَ  * فَقَدْ قَالَ تَعَالَى فِي كِتَابِهِ الْكَرِيْمِ *  أعـوذبـالله من الـشــيـطان الـرجـيم * بســم اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيْمِ * يَاأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُوا ادْخُلُوا فِي السِّلْمِ كَآفَّةً وَلاَ تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُّبِينُُ*
وَقُلْ رَبِّ اغْفِرْ وَارْحَمْ وَأَنْتَ خَيْرُ الرَّاحِمِيْنَ *



Khutbah Jum’ah Tsaniyah

اَلْحَمْدُ ِللهِ,  اَلْحَمْدُ ِللهِ الَّذِي خَلَقَ اْلأَشْيَآءَ * أَحْمَـدُهُ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى حَمْدَ مَنْ عُفِيَ مِنَ الْبَلاَءِ *  أَشْهَدُ أَنْ لآ اِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لآ شَـرِيْكَ لَهُ شَهَادَةً تُنْجِيْ قَائِلَهَـا يَوْمَ الْجَـزَاءِ* وَأَشْـهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُوْلُهُ أَتْقَى اْلأَتْقِيآءِ* أَللَّهُمَّ صَلِّ وَسَلِّمْ وَبَارِكْ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ سَيِّدِ الرُّسُلِ وَاْلأَنْبِيآءِ * وَعَلَى آلِهِ الْكَرَمآءِ *  وَأَصْحَابِهِ اْْلأَصْفِيآءِ* وَمَنْ تُبِعَهُمْ بِإِحْسَانِ إِلَى يَوْمِ اللِّقَاء ِ* أَمَّا بَعْدُ فَيَا عِبَادَ اللهِ أُوْصِيْكُمْ وَإِيَّايَ بِتَقْوَى اللهِ وَأَشْـكُرُوْهُ عَلَى تَوَالِي النَّعَمآءِ

* وَاعْلَمُوْا أَنَّ اللهَ تَعَالَى أَمَرَكُمْ أَمْرًا عَمِيْمًا *  فَقَالَ جَلَّ جَلاَلُهُ : إِنَّ اللهَ وَمَلاَئِكَتَهُ يُصَلُّوْنَ عَلَى النَّبِيِّ*  يَآأَيُّهَا الَّذِيْنَ آمَنُوْا صَلُّوْا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوْا تَسْلِيْمًا  *  اَللَّهُمَّ صَلِّ وَسَلِّمْ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ سَيِّدِ الْمُرْسَلِيْنَ* وَعَلَى آلِهِ وَصَحْبِهِ وَالتَّابِعِيْنَ *  وَتَابِعِ التَّابِعِيْنَ لَهُمْ بِإِحْسَانٍ إِلَى يَوْمِ الدِّيْنَ *  وَارْحَمْنَا مَعَهُمْ بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِيْنَ * اَللَّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِيْنَ وَالْمُؤْمِنَاتِ * وَالْمُسْلِمِيْنَ وَالْمُسْلِمَاتِ * إِنَّكَ سَمِيْعٌ قَرِيْبٌ مُّجِيْبُ الدَّعَوَاتِ *  اَللَّهُمَّ أَصْلِحْ أَئِمَتَنَا وَأُمَّتَنَا* وَقُضَاتَنَا وَعُلَمَاءَنَا وَفُقَهَاءَنَا* وَمَشَايِخَنَا صَلاَحًا تَامًّا عَامًّا وَاجْعَلْنَا هُدَاةَ مُهْتَدِيْنَ *  اَللَّهُمَّ اْنصُرْ مَنْ نَصَرَ الدِّيْنَ *  وَاخْذُلْ مَنْ خَذَلَ الْمُسْلِمِيْنَ  *  أَللَّهُمَّ أَهْلِكْ أَعْدَاءَ الدِّيْنَ *  وَأَلِّفْ بَيْنَ قُلُوْبِ الْمُؤْمِنِيْنَ *  وَفُكَّ أَسْرَ الْمَأْسُوْرِيْنَ * وَفَرِّجْ عَنِ الْمَكْرُوْبِيْنَ * وَاقْـضِ الدَّيْنَ عَلَى الْمَدْيُوْنِيـْنَ * وَاكْتُبِ اللَّهُمَّ السَّلاَمَةَ عَلَيْنَا * وَعَلَى الْغُزَّاةِ وَالْمُجَاهِدِيْنَ وَالْمُسَافِرِيْنَ *  إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيْرٌ *  اَللهُمَّ ادْفَعْ عَنَّا الْغَلَاءَ * وَالْبَلاَءَ وَالْوَبَاءَ* وَاْلفَحْشَاءَ وَالْمُنْكَرَ وَالْبَغْيَ وَالسُّيُوْفَ الْمُخْتَلِفَة * وَالشَّدَائِدَ وَالْمِحَنَ *  مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ * مِنْ بَلَدِنَا هَذَا خَاصَّةً *  وَمِنْ بُلْدَانِ الْمُسْلِمِيْنَ عَامَّةً *  إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيْرٌ *  رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلإِخْوَانِنَا الَّذِيْنَ سَبَقُوْنَا بالإِيـْمَانِ* وَلاَ تَجْعَلْ فِيْ قُلُوْبِنَا غِلاًّ لِّلَّذِيْنَ آمَنُوْا رَبَّنَا إِنَّكَ رَؤُوْفٌ رَّحِيْم 
عِبَادَ اللهِ، إِنَّ اللهَ يَأْمُرُ بِاْلعَدْلِ وَاْلإِحْسَانِ وَإِيْتَاءِذِى اْلقُرْبَى وَيَنْهَى عَنِ اْلفَحْشَاءِ وَاْلمُنْكَرِ وَاْلبَغْىِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُوْنَ *  وَاشْكُرُوْهُ عَلَى نِعَمِهِ يَزِدْكُمْ وَاسْئَلُوْهُ مِنْ فَضْلِهِ  يُعْطِكُمْ وَلَذِكْرُ اللهِ أَكْبَرُ*
















1 komentar:

  1. Assalamu Alaikum wr wb.. Aku sedulur sonko Suriname . Seneng banget Khutbah basa jawa iki mawo... aku njuwun tulung arep takoh opoh kuwe nduwe khutbah anyar anyar sing sedulur Suriname bisoh ngangoake ing jumuah. matur nuwun Email ku roelin_jusuf@hotmail.com.

    BalasHapus